Ανοικτή πληγή για το ελληνικό Δημόσιο παραμένει τα τελευταία χρόνια η φοροδιαφυγή, η οποία ανέρχεται έως και σε 16 δισ. ευρώ ετησίως και εκτιμάται ότι κυμαίνεται μεταξύ 6% και 9% του ΑΕΠ της χώρας.
Όπως προκύπτει από έρευνα του ανεξάρτητου, μη κερδοσκοπικού ερευνητικού οργανισμού διαΝΕΟσις που επιχειρεί να χαρτογραφήσει το πρόβλημα στην Ελλάδα, η «αιμορραγία» της φοροδιαφυγής αντιστοιχεί στο 32% των συνολικών ετήσιων δημοσίων εσόδων. Μάλιστα, ξεπερνά κατά 1 δισ. ευρώ τη μισθολογική δαπάνη του Δημοσίου (15 δισ.) και το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους (12 δισ.), ενώ υπολείπεται μόνον των ετήσιων δαπανών του Κράτους για την καταβολή συντάξεων (28 δισ.).
Σύμφωνα με την νέα αυτή έρευνα, «από το 1975 έχουν ψηφιστεί 250 φορολογικά νομοσχέδια και έχουν εκδοθεί 115.000 υπουργικές αποφάσεις», ενώ το διάστημα 2010 έως 2015 οι έμμεσοι φόροι μειώθηκαν κατά 7,29 δισ. (-23%) παρά τη ραγδαία αύξηση της φορολόγησης στην κατανάλωση.
Επισημαίνεται, ακόμη, η μείωση των εσόδων από την είσπραξη ΦΠΑ κατά το διάστημα 2010-2015, καθώς χάθηκαν 3,45 δισ. λόγω μείωσης του ΑΕΠ, αλλά και αύξησης της φοροδιαφυγής.
Μείωση παρουσιάστηκε και στα έσοδα από τα καύσιμα, τα οποία μειώθηκαν από τα 5,7 δισ. στα 4,18 δισ. ευρώ.
Στα έσοδα από καπνικά προϊόντα η εικόνα είναι ανάλογη με τις απώλειες να προσεγγίζουν τα 540 εκατ. ευρώ.
Τα συνολικά φορολογικά έσοδα της Ελλάδας ως ποσοστό του ΑΕΠ βρίσκονται στο 34,4% και, σε σύγκριση με άλλα κράτη – μέλη της ΕΕ και του ΟΟΣΑ, παρατηρείται υστέρηση των φορολογικών εσόδων ως ποσοστό του ΑΕΠ.
Όπως σημειώνεται στην έρευνα το «προφίλ» αυτών που πληρώνουν φόρους έχει ως εξής:
- Το 64% των ελεύθερων επαγγελματιών δήλωνε έσοδα κάτω από το αφορολόγητο όριο (2011).
- Το 49% των μισθωτών δήλωνε εισόδημα κάτω των 12.000 ευρώ (2011).
- Οι 900 μεγαλύτερες επιχειρήσεις στην Ελλάδα (0,4% του συνόλου) πλήρωναν το 61% των φόρων νομικών προσώπων (2011).
- Το 8% των φορολογούμενων (όσοι δήλωναν εισόδημα άνω των 42.000 ευρώ ετησίως) πλήρωνε το 69% των φόρων φυσικών προσώπων (2011).
Στην κρίση, όπως σημειώνεται στην έρευνα, τα εισοδήματα μειώθηκαν ενώ τα βάρη μετατοπίστηκαν στα μεσαία εισοδήματα.
Ως μεγάλα προβλήματα που ενδέχεται να οδηγούν σε φοροδιαφυγή, η έρευνα ξεχωρίζει την πολυνομία και τις συχνές αλλαγές του φορολογικού συστήματος με συνεχείς αναθεωρήσεις και τροποποιήσεις.
Ως «αντίδοτα», σύμφωνα με την έρευνα, θα μπορούσαν να λειτουργήσουν, μεταξύ άλλων, η μείωση συντελεστών φορολογίας, η χρήση πλαστικού χρήματος & ηλεκτρονικής τιμολόγησης, ο αυστηρότερος φορολογικός έλεγχος & αυστηρές κυρώσεις, η οργάνωση φορολογικών αρχών, σταθερό και απλοποιημένο φορολογικό σύστημα και αλλαγή παραγωγικού μοντέλου.