Η αγορά της Θεσσαλονίκης αποτελεί σταθερά το βασίλειο της φοροδιαφυγής και του παρεμπορίου. Επιπλέον, είναι σταθερά και μόνιμα απροστάτευτη. Στο κλασικό νοητό τετράγωνο που ορίζεται από τις οδούς Δωδεκανήσου στα δυτικά, Αγγελάκη στα ανατολικά, Εγνατίας στα βόρεια και λεωφόρο Νίκης στα νότια, συχνά η επιχειρηματική δραστηριότητα πραγματοποιείται μετ’ εμποδίων. Επιπλέον, στην ίδια περιοχή εξελίσσεται διαρκώς και σε πολλαπλά επίπεδα ένα παιχνίδι γκρίζας οικονομίας. Ανεκτό, ενδεχομένως, σε άλλες εποχές, αλλά άκρως ενοχλητικό λόγω της αντικοινωνικότητας του στις μέρες μας, που τίποτε δεν είναι σίγουρο. Ούτε η σύνταξη του 75χρονου, ούτε τα φάρμακα των καρκινοπαθών, ούτε η ίδια η χώρα ως μέλος της Ευρωζώνης. Εννοείται ότι η πολιτική διαχείριση της κατάστασης είναι σε αυτή τη φάση ανεπαρκής. Η πολιτεία αποδεικνύεται αδύναμη, ενώ η ίδια η κοινωνία δε μοιάζει να έχει αντισώματα, ούτε να ενδιαφέρεται να εφαρμόσει μεθόδους ομοιοπαθητικής. Στην πραγματικότητα παραμένει στη γωνία να γκρινιάζει, χωρίς σοβαρή προσέγγιση των πραγμάτων ούτε και συναίσθηση της κρισιμότητας των στιγμών.
Το πρωί του περασμένου Σαββάτου η μέρα ήταν λαμπερή και οι καιρικές συνθήκες σαφώς καλύτερες από τις αντίστοιχες των προηγούμενων ημερών. Σε αυτές τις περιπτώσεις είναι μαθηματικά βέβαιο ότι το κέντρο από νωρίς το μεσημέρι μέχρι το απόγευμα θα πλημμυρίσει με κόσμο, που θα κάνει βόλτα, θα πιεί καφέ ή ουζάκι, θα φάει και ενδεχομένως να ψωνίσει και κάτι. Το συγκεκριμένο Σάββατο από τις 12 μέχρι τις 3 το μεσημέρι –δηλαδή τις κατά τεκμήριον δημοφιλέστερες ώρες- συνέβαιναν τα ακόλουθα:
Πρώτον, μια διαδήλωση με προφανώς δίκαια αιτήματα «διέλυσε» την κυκλοφορία. Ξεκίνησε από το άγαλμα του Βενιζέλου, κινήθηκε από την Εγνατία προς τα ανατολικά, κατέβηκε την Εθνικής Αμύνης και ανέβηκε τη Βενιζέλου σε ρυθμό περιπάτου. Ο μικρός αριθμός των διαδηλωτών ούτε εξέπληξε, ούτε ενόχλησε κανέναν, αλλά η πρόσβαση και η αποχώρηση από το κέντρο εξελίχθηκαν σε μίνι ή μάξι περιπέτεια. Ανάλογα με την τύχη του ή την ατυχία του ο καθένας. Άλλωστε στη ζωή ο παράγων τύχη παίζει ουσιαστικό ρόλο στις εξελίξεις, έτσι δεν είναι; Πολλοί Θεσσαλονικείς το ήξεραν και δεν κατέβηκαν στο κέντρο. Είτε ανέβαλαν το shopping therapy, είτε κατευθύνθηκαν στα περιφερειακά εμπορικά κέντρα. Το συνειδητοποίησαν αυτό καλά οι καταστηματάρχες του κέντρου. Από τη μειωμένη κίνηση και τα άδεια ταμεία.
Δεύτερον, την ίδια ώρα οι συμπαθείς πλανόδιοι μικροπωλητές που προέρχονται από χώρες της υποσαχάριας Αφρικής είχαν απλώσει την πραμάτεια τους στα πεζοδρόμια της οδού Τσιμισκή, τα οποία έχουν «μεγαλώσει» τα τελευταία χρόνια λόγω της απομάκρυνση των περιπτέρων. Τσάντες, πορτοφόλια, ζώνες, γυαλιά ηλίου και άλλα αξεσουάρ –ή μαϊμού, ή λαθραία ή κλεμμένα ή και τα τρία μαζί- πωλούνται έξω από τα νομίμως λειτουργούντα εμπορικά καταστήματα, χωρίς κανείς να ενδιαφέρεται. Κάτι που έχει ως συνέπεια κανείς να μη φοβάται, διαφορετικά δεν θα αποτολμούσε να τα… στολίσει τόσο κεντρικά. Προφανώς για να επιμένουν στη δραστηριότητά τους οι άνθρωποι αυτοί το μεροκάματο βγαίνει. Εξίσου προφανώς, το δημόσιο χάνει έσοδα και το νόμιμο εμπόριο πελατεία. Και μάλιστα σε μια φάση που για τα μεν δημόσια ταμεία και το τελευταίο ευρώ είναι πολύτιμο, για το δε εμπόριο είναι απαραίτητα ακόμη και «η σκόνη από το πανωφόρι του πελάτη».
Τρίτον, στο ίδιο προβεβλημένο τετράγωνο η φοροδιαφυγή των νομίμως λειτουργούντων επιχειρήσεων οργιάζει, ιδιαιτέρως στο κομμάτι της εστίασης. Το λένε τα επίσημα ντοκουμέντα. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Υπηρεσία Ερευνών & Διασφάλισης Δημοσίων Εσόδων (ΥΑΔΔΕ), που υπάγεται στην Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων, τους δύο πρώτους μήνες του 2017 η φορολογική παραβατικότητα αυτής της κατηγορίας των επιχειρήσεων στη Θεσσαλονίκη αποδείχθηκε ότι διαμορφώνεται στο 60% και άνω. Κι επειδή αυτή η είδηση –έτσι συνολικά είναι γνωστή- ας δούμε λίγο αναλυτικότερα τους αριθμούς, μπας και συνειδητοποιήσουμε λίγο καλύτερα τι συμβαίνει στην πιάτσα. Τον Ιανουάριο Η ΥΑΔΔΕ συγκρότησε 42 συνεργεία, τα οποία πραγματοποίησαν ελέγχους σε 196 επιχειρήσεις, σε 117 από τις οποίες βεβαιώθηκαν 437 παραβάσεις – κυρίως μη έκδοση παραστατικών και πειραγμένα βιβλία. Ποσοστό παραβατικότητα 59,69, όταν ο μέσος όρος στην χώρα ήταν 54,46%. Το Φεβρουάριο η ίδια υπηρεσία στη Θεσσαλονίκη συγκρότησε 46 ελεγκτικά συνεργεία, πραγματοποίησε ελέγχους σε 194 επιχειρήσεις, στις 114 εκ των οποίων βεβαίωσε 451 παραβάσεις, ποσοστό 58,76%. Οι πληροφορίες λένε ότι τα ίδια και χειρότερα παρατηρούνται στα ανατολικά και στα δυτικά της πόλης, κυρίως τα βράδια της Παρασκευής και το Σάββατο, ενώ οι έλεγχοι των εμπορικών επιχειρήσεων στα περίφημα «κινέζικα» απέδειξε παραβατικότητα 100%!.
Αν σε όλο αυτό το χαοτικό σκηνικό μπορεί κανείς να βρει κάποιαν άκρη είναι αξιοθαύμαστος. Η επιλογή του Σαββάτου ασφαλώς δεν είναι τυχαία, αφού η ημέρα αυτή της εβδομάδας ξεχωρίζει για την αγορά ανάμεσα στις επτά, όπως ο Δεκέμβριος ανάμεσα στους 12 μήνες. Εισφέρει στις εμπορικές επιχειρήσεις το 40% - 60% του συνολικού τζίρου!