Skip to main content

ΦΟΔΣΑ: Δέκα χρόνια για να ολοκληρώσουν ένα σχέδιο για τα σκουπίδια

Ολοκληρώθηκε επιτέλους η μελέτη για τον περιφερειακό σχεδιασμό διαχείρισης απορριμμάτων, με απίστευτες καθυστερήσεις, στο... παρά πέντε

Δέκα χρόνια... φαγούρα και η Θεσσαλονίκη, η Κεντρική Μακεδονία, να μην έχει καν σχέδιο διαχείρισης των απορριμμάτων της είναι πολλά. Για την ακρίβεια είναι εξοργιστικά πολλά... Ο υπεύθυνος Φορέας Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων καταγράφει ρεκόρ καθυστερήσεων ακολουθώντας την... πεπατημένη των περισσότερων φορέων που δεν μπορούν καν να ολοκληρώσουν ένα σοβαρό σχέδιο για την αντιμετώπιση των κρίσιμων προβλημάτων της περιοχής.

Το 2005 έπρεπε να έχει γίνει ο πρώτος περιφερειακός σχεδιασμός διαχείρισης των αποβλήτων στην Κεντρική Μακεδονία. Σε πέντε χρόνια έπρεπε να έχει αναθεωρηθεί. Φτάσαμε στο 2016 και περιφερειακός σχεδιασμός δεν υπάρχει!

Ουσιαστικά αποκτήσαμε δια πυρός και σιδήρου μόνον κάποιους ΧΥΤΑ (όσους μπόρεσαν να κάνουν ξεπερνώντας τις αντιδράσεις των τοπικών κοινωνιών οι αρμόδιοι φορείς) και κάποιες αποσπασματικές υποδομές, στη βάση ενός μη εγκεκριμένου σχεδίου (επισήμως) και χωρίς προσανατολισμό και πυξίδα προχωρούμε, με τις εξελίξεις να μας ξεπερνούν...

Τα σκουπίδια όσο τελειώνει ο χρόνος ζωής του ΧΥΤΑ Μαυροράχης απειλούν να μας πνίξουν και ο αρμόδιος Φορέας Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων κάνει αγώνα δρόμου πλέον για να αποκτήσουμε σχέδιο...

Η μόνη προσπάθεια που έγινε και δρομολόγησε τις καταστάσεις ήταν στα τέλη του 2012 (Νοέμβριος), όταν η τότε διοίκηση του ΦΟΔΣΑ άνοιξε το δημόσιο διάλογο για πρώτη φορά ώστε να διαμορφωθεί ένα σχέδιο με τη συμμετοχή όλων των τοπικών φορέων, αλλά και της κεντρικής διοίκησης.

Λίγο καιρό μετά αναλαμβάνει η σημερινή διοίκηση του ΦΟΔΣΑ, η οποία μετά διετή απραξία ενεργοποιεί την προσπάθεια για την κατάρτιση ενός σχεδίου και αναθέτει μόλις πέρσι τη μελέτη για να γίνει ο νέος περιφερειακός σχεδιασμός. Η μελέτη ολοκληρώθηκε, σύμφωνα με πληροφορίες, τον προηγούμενο μήνα και γίνεται αποστολή (ή εστάλη) στους 38 δημάρχους της Κεντρικής Μακεδονίας για να εξετάσουν τα έργα διαχείρισης απορριμμάτων στην περιοχή τους, να κάνουν τις παρατηρήσεις κτλ.

Στο μεσοδιάστημα μπήκαν από την Ευρωπαϊκή Ένωση οι νέες προδιαγραφές που πρέπει να πληροί ο περιφερειακός σχεδιασμός (από τις οποίες εξαρτώνται και τα έργα που θα γίνουν) και πλέον το περιθώριο για την ολοκλήρωση του σχεδίου είναι μέχρι τις 30 Απριλίου 2016. Τέλος Φεβρουαρίου συνεπώς θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί η τοπική ή εσωτερική, όπως χαρακτηρίζεται, διαδικασία, για να ολοκληρωθεί και η επεξεργασία σε περιφερειακό και κεντρικό επίπεδο, να διορθωθεί και να εγκριθεί το τελικό σχέδιο με όλα τα προβλεπόμενα έργα στο τέλος του ερχόμενου Απριλίου.

Ο περιφερειακός σχεδιασμός θα έπρεπε να έχει γίνει πολύ νωρίτερα (καθυστέρησε η ανάθεση σε ανάδοχο) και πλέον με τις αλλαγές και την προ τριμήνου έγκριση του εθνικού σχεδιασμού στη βάση των νέων ευρωπαϊκών δεδομένων (κανονισμών, οδηγιών κτλ.) θα πρέπει να είχε μπει στην ουσία στη διαδικασία της αναθεώρησης. Τι να αναθεωρήσεις όμως; Κάτι που επισήμως δεν υπάρχει;

Την ολοκληρωμένη τελική μελέτη του ΦΟΔΣΑ δεν την έχει δει δημοσίως κανείς. Και ευτυχώς που το νέο ΕΣΠΑ καθυστέρησε να ξεκινήσει δυο χρόνια, αλλιώς τα έργα του νέου σχεδίου δε θα μπορούσαν καν να ενταχθούν και να χρηματοδοτηθούν, οπότε και η όποια προσπάθεια θα ήταν στον... αέρα.

Την ίδια ώρα η μοναδική σοβαρή (αν και πλέον παρωχημένη) επένδυση διαχείρισης των στερεών αποβλήτων στη Θεσσαλονίκη, ο ΧΥΤΑ Μαυροράχης, έχει περιορισμένο χρόνο ζωής (με τις παρεμβάσεις που έγιναν άλλα περίπου πέντε χρόνια), εξαιτίας όλων αυτών των καθυστερήσεων. Ο ΣΜΑ Ευκαρπίας ακόμη αναμένεται και ο δεύτερος ΧΥΤΥ στο νομό είναι βέβαιο ότι θα αντιμετωπίσει σοβαρότατες αντιδράσεις...

Μόλις πριν από ένα μήνα ο πρόεδρος του ΦΟΔΣΑ, Μιχάλης Γεράνης, αναφερόμενος στην ευρωπαϊκή στρατηγική για τα απορρίμματα τόνισε ότι προβλέπει, μεταξύ άλλων, την κατασκευή μονάδων ανακύκλωσης – ανάκτησης των υλικών κατά 50% και άνω του 70% της ανάκτησης για τα απόβλητα εκσκαφών, για τις οποίες όμως θα υπάρχουν υποχρεωτικά δείκτες απόδοσης. Είπε μάλιστα ότι με τη δρομολόγηση των νέων έργων σε Θεσσαλονίκη και άλλους νομούς της Κεντρικής Μακεδονίας, στόχος είναι να μειωθεί ο όγκος των απορριμμάτων που καταλήγουν στο ΧΥΤΑ Μαυροράχης και στο μέλλον να είναι δεδομένη μόνο η απόθεση υπολειμμάτων στους ΧΥΤΥ.

Σε ό,τι αφορά στο διαγωνισμό για την ανάθεση μελέτης του περιφερειακού σχεδιασμού, ο κ. Γεράνης τόνιζε ότι ολοκληρώθηκε χωρίς καθυστερήσεις, ενώ επιτεύχθηκε έκπτωση 35%, με αποτέλεσμα το κόστος που καλείται να πληρώσει ο ΦΟΣΔΑ ανέρχεται σε περίπου 120.000 ευρώ, από τα 160.000 ευρώ που ήταν ο αρχικός προϋπολογισμός.

Για να περάσει από τις αντιδράσεις, ειδικά για μεγάλες μονάδες, όπως ΣΜΑ, ΧΥΤΥ, εργοστάσια κτλ., ο περιφερειακός σχεδιασμός, όπως άλλωστε έχει επισημάνει και στο παρελθόν η διοίκηση του ΦΟΔΣΑ, πρέπει να περάσει από ευρεία διαβούλευση με τους επιστημονικούς, τεχνικούς και κοινωνικούς φορείς της Κεντρικής Μακεδονίας, για να δοθούν οι κατάλληλες λύσεις οι οποίες θα αυξήσουν τα ποσοστά της ανακύκλωσης με διαλογή στην πηγή και θα μειώσουν δραστικά τα απόβλητα τα οποία οδηγούνται σε υγειονομική ταφή. Με τα χρονικά περιθώρια να στενεύουν, το νέο σχέδιο έχει άδηλο μέλλον... Η δε ανακύκλωση και όλα όσα προβλέπονται από τις ευρωπαϊκές οδηγίες και τον εθνικό σχεδιασμό είναι σήμερα σε τραγικά χαμηλά επίπεδα στην περιοχή.

Σύμφωνα με πληροφορίες μάλιστα, ειδικά για τη Θεσσαλονίκη η μελέτη προκρίνει λύσεις για τα απορρίμματα μόνο για τα επόμενα έξι χρόνια, καθώς προγραμματίζονται νέες μονάδες ολοκληρωμένης διαχείρισης απορριμμάτων. Ο κ. Γεράνης σημείωσε σε δηλώσεις του ότι «οι νέες μονάδες είναι μονόδρομος για την ολοκληρωμένη διαχείριση των σκουπιδιών, καθώς οι ΧΥΤΑ είναι πλέον παρωχημένοι. Το μέλλον είναι οι ΧΥΤΥ». Άλλωστε, όπως είπε, η χώρα μας είναι η μοναδική στην Ευρώπη που δε διαθέτει μονάδα ενεργειακής επεξεργασίας απορριμμάτων και ότι αν δε σχεδιαστούν τα αναγκαία έργα σε εύλογο χρόνο, τότε η Θεσσαλονίκη και η Κεντρική Μακεδονία να γεμίσουν με ΧΥΤΑ που μοιραία θα μετατραπούν σε χωματερές.

O ΦΟΔΣΑ καλείται πλέον να επισπεύσει τις διαδικασίες, δίνοντας προτεραιότητα στη Θεσσαλονίκη, όπου ο χρόνος ζωής του ΧΥΤΑ μικραίνει και τα σκουπίδια απειλούν να μας πνίξουν... Άλλωστε, μελέτες, διαγωνισμοί και ενστάσεις προοιωνίζονται μια τριετία διαδικαστική κι έτσι μένουν μόνο δυο χρόνια για να κατασκευαστούν οι μονάδες πριν επιστρέψουμε ξανά στις χωματερές...