Skip to main content

O «φάκελος ΕΣΟΑΒ», η Isomat και η Ελλάδα που κοροϊδεύει τον εαυτό της

Μια πονεμένη ιστορία για κονδύλια ενίσχυσης επιχειρήσεων που θα κάνει να χαμογελάσουν ακόμα και όσους θεωρούν την Ελλάδα σοβαρό κράτος.

Αν ακόμη και σήμερα υπάρχουν κάποιοι ανάμεσά μας που θεωρούν την Ελλάδα σοβαρό κράτος, η παρακάτω ιστορία θα τους κάνει να χαμογελάσουν. Τουλάχιστον!

Το Απρίλιο του 2007 το υπουργείο Εξωτερικών οργάνωσε δύο ημερίδες στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, με στόχο να ενημερώσει τους Έλληνες επιχειρηματίες ότι υπάρχουν διαθέσιμα κονδύλια για τη στήριξη επενδύσεων στη Σερβία. Κονδύλια του Ελληνικού Σχεδίου για την Οικονομική Ανασυγκρότηση των Βαλκανίων, του περίφημου ΕΣΟΑΒ, το οποίο σχεδιάστηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1990 και τέθηκε σε εφαρμογή το 2002. Πρόκειται για ένα πρόγραμμα ενίσχυσης των βαλκανικών οικονομιών μέσω ιδιωτικών και δημοσίων επενδύσεων, ύψους 550 εκατ. ευρώ. Ένα μικρό «σχέδιο Μάρσαλ», της τότε ισχυρής οικονομικά Ελλάδας για τα Βαλκάνια, για μια περιοχή που λόγω γεωγραφικής γειτνίασης, ιστορικών παρακαταθηκών, αλλά και σύγχρονης επιχειρηματικότητας μπορεί να θεωρηθεί ότι βρίσκεται στην πρώτη προτεραιότητα των συμφερόντων της χώρας μας.

Τρεις μήνες μετά την ενημέρωση από το ΥΠΕΞ, τον Ιούλιο του 2007, η γνωστή βιομηχανία δομικών υλικών της Θεσσαλονίκης ISOMAT (μονωτικά, χρώματα κ.λπ.), συμφερόντων της οικογένειας Τζιρίτη, υπέβαλε προς το υπουργείο Ανάπτυξης έναν φάκελο για την δημιουργία παραγωγικής μονάδας στη Σερβία. Ζητούσε να ενταχθεί στο ΕΣΟΑΒ και να χρηματοδοτηθεί με βάση τους κανόνες του προγράμματος σε 1,5 εκατ. ευρώ.

Μέχρι σήμερα, οκτώ χρόνια και κάτι μήνες μετά την κατάθεση του φακέλου, κανείς αρμόδιος δεν φιλοτιμήθηκε καν να τον ανοίξει και να τον αξιολογήσει. Η επένδυση της ISOMAT ξεκίνησε και ολοκληρώθηκε με ίδιους πόρους και βρίσκεται σε λειτουργία εδώ και χρόνια. Η σχετική πολύχρονη αλληλογραφία της εταιρείας, αλλά και των Συνδέσμων Βιομηχανιών και Εξαγωγέων Βορείου Ελλάδος, με αρμόδιους δημόσιους παράγοντες (υπουργούς, γενικούς γραμματείς υπουργείων κ.λπ.) είναι… απολαυστική, υπό την έννοια ότι σε κάποιον τρίτο –δηλαδή σε κάποιον που δεν έχει άμεση σχέση με το πρόβλημα- προκαλεί γέλιο. Για την ασυνέπεια, τις πρόχειρες δικαιολογίες και την άγαρμπη αποποίηση ευθυνών πολιτικών και γραφειοκρατών, που είναι σαφές ότι ελάχιστα ενδιαφέρονται για τις προσπάθειες του ιδιωτικού τομέα, τις οποίες συχνά υπονομεύουν, ενώ οι ίδιοι στα λόγια τις αποζητούν. Όχι μόνο μέσα στην κρίση, αλλά και στην προηγούμενη περίοδο, της υποτιθέμενης ανάπτυξης.

Η έλλειψη στρατηγικής από την Ελλάδα είναι εξοργιστική. Ένα διαχρονικό πρόβλημα, που στην πραγματικότητα δεν επιτρέπει μια σοβαρή προσέγγιση στο θέμα της ανάπτυξης. Η περίπτωση των Βαλκανίων είναι χαρακτηριστική. Μετά το 1989, την πτώση του Τείχους του Βερολίνου, την απομάκρυνση των καθεστώτων του υπαρκτού σοσιαλισμού και την ένταξη των βαλκανικών χωρών στον προθάλαμο του δυτικού κόσμου και των αγορών με ελεύθερη οικονομία η χώρα μας –και ειδικότερα η Βόρεια Ελλάδα- είχε τη μοναδική ευκαιρία να αποκτήσει και να καλλιεργήσει την ενδοχώρα που της έλλειπε μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Αντί, όμως, να αξιοποιήσει την ευκαιρία και να προωθήσει μια αναπτυξιακή διαδικασία στην περιοχή με έντονα ελληνικό χρώμα, το επίσημο κράτος αναλώθηκε σε μεγαλοϊδεατισμούς του τύπου «Θεσσαλονίκη, πρωτεύουσα των Βαλκανίων» και ιστορικές αντιπαραθέσεις που ανάγονται σε δεκαετίες ή αιώνες πριν.

Σε αυτή την κατεύθυνση το ΕΣΟΑΒ ήταν μια αρκετά σοβαρή πρωτοβουλία, που θα μπορούσε να είναι αποτελεσματική αν η υλοποίησή της γινόταν με αποφασιστικότητα και επάρκεια. Τελικά αποδείχθηκε μία ακόμη… μπαρούφα, καθώς παρά την επαρκή χρηματοδότηση η γραφειοκρατία σε συνδυασμό με χαλαρή πολιτική βούληση οδήγησαν την υπόθεση σε ναυάγιο.

Σε αντίθεση με το ελληνικό κράτος, που αποδείχθηκε εντελώς ανίκανο να το παίξει «Αμερική των Βαλκανίων», ο ιδιωτικός τομέας προχώρησε και μέχρι σήμερα η ελληνική οικονομική και επιχειρηματική παρουσία στις χώρες και τις αγορές της περιοχής είναι κυρίαρχη, σε βασικούς τομείς της οικονομίας όπως είναι ο χρηματοπιστωτικός, το εμπόριο, η βιομηχανία. Η ISOMAT είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα, αφού πέραν του εργοστασίου της Σερβίας που ολοκλήρωσε με δικά της κεφάλαια, στις αρχές του 2016 ξεκινάει τη λειτουργία παραγωγικής μονάδας στη Ρουμανία. Μάλιστα, ενώ το αρχικό πλάνο προέβλεπε την κατασκευή νέου εργοστασίου στα περίχωρα του Βουκουρεστίου, όπου αγοράστηκαν 40 στρέμματα, τελικά βρέθηκε έτοιμη υποδομή, εργοστάσιο με μηχανήματα, που με τη σχετική συντήρηση και εκσυγχρονισμό κρίθηκε κατάλληλο για να καλύψει τις παραγωγικές ανάγκες της εταιρίας.