Δυο καταστάσεις που ανέτρεψαν τα μέχρι χθες δεδομένα επέφεραν σύγχυση στους εγχώριους και διεθνείς αναλυτές, όπου για την πρώτη περίπτωση θεωρείται ότι ο λαϊκισμός δεν μπορεί επ’ άπειρον να αντιμετωπίζεται θετικά από τις μάζες, ενώ στην άλλη διαπιστώνουν άνοδο του λαϊκισμού, προσδίδοντας μάλιστα εξέχουσα θέση και στην Ελλάδα.
Πρόκειται αφενός για τα αποτελέσματα στην Βενεζουέλα, όπου ο «Τσαβισμός» μετά από 16 χρόνια παραμονής στην εξουσία, υπέστη συντριπτική ήττα, συγκεντρώνοντας μόνον το 1/3 των ψήφων, ενώ η ενωμένη αντιπολίτευση τα 2/3, και αφετέρου η άνοδος του κόμματος της κας Λε Πεν, που κατέκτησε την πρώτη θέση στις αυτοδιοικητικές εκλογές της Γαλλίας.
Όταν διαψεύδονται οι ψευδαισθήσεις που καλλιεργούν σκόπιμα ή από αφέλεια αυθεντικοί ή ψεύτικοι επαναστάτες, έρχεται κάποια στιγμή η ώρα της απότομης προσγείωσης και ο λαός παίρνει εκ νέου την κατάσταση στα χέρια του.
Πρόκειται για μια καθιερωμένη αλήθεια, όπου τα έργα -ή, καλύτερα, η έλλειψη έργων- διαψεύδουν τα λόγια. Πολλές φορές έχει ειπωθεί, ότι για πολύ χρόνο δεν μπορείς να κοροϊδεύεις πολλούς. Είναι φράση που εξέφερε και ο κ. Τσίπρας, αλλά δεν πέρασε από το νου του ότι παραπέμπει και στον ίδιο.
Στην Βενεζουέλα δεν μπορούσε παρά να εκφραστεί η αγανάκτηση του λαού για τα άδεια ράφια στα σούπερ μάρκετ εξαιτίας της οικονομικής κρίσης, σε μια μάλιστα χώρα παραγωγό υδρογονανθράκων, και από τις πρώτες στην γεωργική εκμετάλλευση. Ακόμη δε, και με δικό της νόμισμα, ώστε να εφαρμόσει την κατάλληλη δημοσιονομική πολιτική.
Άραγε, οι εγχώριοι μαθητευόμενοι μάγοι που θέλησαν, ή ακόμα θέλουν, να εφαρμόσουν την κοινωνική πολιτική του Τσάβες καθ’ ην στιγμή εκείνος είχε άφθονο χρήμα, ενώ οι ημέτεροι βρίσκονται με άδειες τσέπες, θα εξάγουν τα ορθά συμπεράσματα; Ότι δηλαδή, με τα δήθεν, δεν μπορούν επί πολύ καιρό να παραπλανούν τον λαό;
Δεν αρκεί η θέληση να κυβερνήσουν σωστά, και δεν έχω λόγο να πιστεύω ότι δεν θέλουν, αλλά αυτό μόνο; Χρειάζονται και πολιτικές ικανότητες τις οποίες δεν διαθέτουν -το έδειξε στην πράξη η ακυβερνησία-, αλλά και όπου προσπάθησαν κάτι κάπου να πράξουν, επέλεξαν την αντίθετη πορεία από αυτήν του σύγχρονου κόσμου, στον οποίο ανήκαμε μέχρι και πριν από λίγα χρόνια. Εμείς προσαρμοζόμαστε στην πραγματικότητα, και δεν επιχειρούμε να προσαρμόσουμε αυτήν στις ιδεοληψίες μας, όταν μάλιστα αυτές τις έχουν καταδικάσει προσφάτως οι λαοί, αποτινάζοντας τα δεσμά των απολυταρχικών καθεστώτων στα οποία βιαίως εντάχθηκαν.
Από την άλλη πλευρά, έρχεται το BBC, το οποίο σε έρευνά του για τον λαϊκισμό αναφέρεται σε γνωστούς πολιτικούς, στους οποίους εντάσσει και τον κ. Τσίπρα, μαζί με την κα. Λε Πεν και τον κ. Τραμπ, τον υποψήφιο των Ρεπουμπλικανών στις ΗΠΑ (για την ιστορία αναφορά γίνεται και για τον επικεφαλής του ισπανικού Podemos, Πάμπλο Ιγκλέσιας, τον Βρετανό επικεφαλής κόμματος Ανεξαρτησίας Ηνωμένου Βασιλείου, Νάιτζελ Φάρατζ).
Στο ερώτημα, τι οδηγεί τους ψηφοφόρους να λέγουν «ναι» στον λαϊκισμό, τι τους κάνει να πιστεύουν στα λόγια των πολιτικών, ο πρώην υπουργός Εξωτερικών της Γαλλίας, κ. Μπερνάρ Κουσνέρ (πρόσωπο πάντως αμφιλεγόμενο, αφού η δράση του στο Κοσσυφοπέδιο, μόνο ανθρωπιστική δεν ήταν, παρ’ όλη την ιδιότητά του ως ιδρυτή των Γιατρών Χωρίς Σύνορα), μίλησε στο BBC:
«Ο κόσμος δεν πιστεύει πια στους πολιτικούς, τους επαγγελματίες πολιτικούς. Πιστεύει ότι είναι όλοι ίδιοι, ότι είναι όλοι διεφθαρμένοι, ότι ψεύδονται, δεν έχουν οικονομικό πρόγραμμα». Επισήμανε δε, ότι αν ο υποψήφιος δεν πει ψέματα στην προεκλογική καμπάνια τότε δεν εκλέγεται.
Ερωτηθείς για τους λαϊκιστές που πετυχαίνουν στην Ευρώπη, αλλά και για τις συνέπιες για τα ευρωπαϊκά ιδανικά, ο Κουσνέρ απάντησε ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση ήταν ένα όνειρο για τους Ευρωπαίους και μία πολιτική περιπέτεια, αλλά με την οικονομική κρίση αυτό το όνειρο έχει αλλάξει.
«Το πρόβλημα είναι στους ψηφοφόρους γιατί πολλοί εξ αυτών προτιμούν την αποχή». Και πράγματι προτιμούν την αποχή, προσθέτω, επειδή αισθάνονται αηδία με την ευκολία που έχουν οι δημαγωγοί, με τα κατευθυνόμενα Μέσα, να παραπλανούν τους λαούς, αντιστρέφοντας την εικόνα της πραγματικότητας. Και αυτό είναι το μεγάλο λάθος, επειδή με την αποχή -όχι μόνον από τις εκλογές, αλλά και από την συμμετοχή στα κοινά- αφήνουν το πεδίο ελεύθερο σε τυχάσπαρτους, καιροσκόπους, ή και μαριονέτες καθοδηγούμενες από ισχυρά εξωθεσμικά κέντρα.
Ο λαϊκισμός θα ζει, όσο ο αστικός κόσμος θα εξακολουθήσει να φοβάται και θα προσαρμόζεται στον τρόπο ζωής που οδηγεί πολιτιστικά σε συνεχή υποβάθμιση την κοινωνία, σε ακόμη χαμηλότερα σκαλοπάτια. Είναι ανάγκη να περιμένει να ορθώσει το ανάστημα του στο τελευταίο σκαλοπάτι;