Skip to main content

Έρευνα για τους παράγοντες που επηρεάζουν την επιλογή μεταφορικού μέσου

Στο πλαίσιο του 2ου Πανελλήνιου Συνεδρίου Πολεοδομίας Χωροταξίας και Περιφερειακής ανάπτυξης, που έλαβε χώρα στο Βόλο, παρουσιάστηκε έρευνα για την εμπειρική διερεύνηση των παραγόντων στην επιλογή μέσ
Στο πλαίσιο του 2ου Πανελλήνιου Συνέδριου Πολεοδομίας Χωροταξίας και Περιφερειακής ανάπτυξης, που έλαβε χώρα στο Βόλο στο τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας Πολεοδομίας και Περιφ. Ανάπτυξης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, παρουσιάστηκε έρευνα για την εμπειρική διερεύνηση των παραγόντων στην επιλογή μέσου μαζικής μεταφοράς.

Η έρευνα διεξήχθη από τους δύο τελειόφοιτους του τμήματος Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Κων.Πεσλή και Γεωργία Πολύζου, υπό την καθοδήγηση του οικονομολόγου και διδάσκοντα του τμήματος, Θεόδωρου Μεταξά. Η παρούσα έρευνα αναφέρεται στο αντικείμενο της Οικονομικής των Μεταφορών και συγκεκριμένα στον τομέα των υπεραστικών συγκοινωνιών του νομού Μαγνησίας. Χρησιμοποιήθηκε η μορφή της απλής ανώνυμης δειγματοληπτικής έρευνας στον χώρο των ΚΤΕΛ. Η κλίμακα των ερωτηματολογίων ήταν η «Likert» με ομαδοποίηση των ερωτήσεων σε 7 κατηγορίες. Το σύνολο των ερωτηθέντων που επιλέχθηκε, περιλαμβάνει αντιπροσωπευτική αναλογία ανδρών-γυναικών 45%-55%. Η εξαγωγή των συμπερασμάτων προέκυψε από ανάλυση των στατιστικών δεδομένων των ερωτηματολογίων μετά από επεξεργασία με το στατιστικό πρόγραμμα SPSS 17.

Στόχοι της έρευνας, προφίλ του δείγματος και μεθοδολογία
   
Αναφορικά με τους στόχους της έρευνας, σε πρώτη φάση επιδιώχθηκε η όσο το δυνατόν πιο αντιπροσωπευτική προσέγγιση των προσδιοριστικών παραγόντων ζήτησης του υπεραστικού ΚΤΕΛ Μαγνησίας και σε δεύτερη φάση η διερεύνηση της συσχέτισης των παραγόντων αυτών με χαρακτηριστικά που αφορούν τον καταναλωτή-επιβάτη όπως π.χ. εισόδημα, ηλικία, φύλλο κλπ. Η εξαγωγή των συμπερασμάτων προέκυψε από ανάλυση των στατιστικών δεδομένων των ερωτηματολογίων μετά από επεξεργασία με το στατιστικό πρόγραμμα SPSS 17.

Στην έρευνα χρησιμοποιήθηκαν ερωτηματολόγια που συμπληρώνονταν από τους επιβάτες ανώνυμα και εμπιστευτικά στον λειτουργικό χώρο των ΚΤΕΛ κατά την περίοδο 11/08-02/09.

Σύμφωνα , λοιπόν, με τα αποτελέσματα, στο προφίλ των ερωτηθέντων το 55% του συνόλου είναι γυναίκες και το 45% είναι άνδρες, για το ηλικιακό εύρος 18-25 ετών το ποσοστό που απάντησε είναι 43,5 %, για τις ηλικίες 26-40 είναι 21%, για τις ηλικίες 41-55 το ποσοστό είναι 19%, για τις ηλικίες 56-65 το ποσοστό είναι 7,5% και για τις ηλικίες άνω των 65 το ποσοστό είναι 9%. Όσον αφορά το επάγγελμα, το 37% ανήκει στην κατηγορία σπουδαστής/φοιτητής, το 18% είναι ιδιωτικοί υπάλληλοι, το 11% είναι δημόσιοι υπάλληλοι, το 18,5% είναι ελεύθεροι επαγγελματίες και το 15,5% είναι συνταξιούχοι. Το 44,5% των ερωτηθέντων διαμένει στον Βόλο, το 16% στα περίχωρα, το 20% στην Αθήνα και το 19,5% δήλωσε πως διαμένει αλλού. Ακόμη, το 46% έχει εισόδημα κάτω των 1000 €, το 30,5% έχει εισόδημα 1001-1500 €, το 16,5% έχει 1501-2000 € και το υπόλοιπο 7% έχει εισόδημα πάνω από 2000 €. Για την οικογενειακή κατάσταση, το 14,5% ανήκει στην κατηγορία έγγαμος, το 57% είναι άγαμοι και το 28,5% έχει παιδιά. Τέλος, το 58,5% των ερωτηθέντων κατέχουν αυτοκίνητο ενώ το 41,5% δεν έχουν.

Παράγοντες επιλογής του ΚΤΕΛ ως μέσο μεταφοράς

Ως οι τρεις σημαντικότεροι  παράγοντες για την επιλογή του ΚΤΕΛ ως μέσο μετακίνησης, σύμφωνα πάντα με την έρευνα, είναι αρχικά  η συνέπεια στην ώρα αναχώρησης, η ασφάλεια στην μεταφορά και η συχνότητα δρομολογίων. Οι τρεις λιγότερο σημαντικοί παράγοντες είναι η δυνατότητα παροχής εκπτώσεων, η τιμή εισιτηρίου και τέλος ο φόβος χρήσης άλλου μέσου.   

Παράγοντες επιλογής μέσου σε σχέση με το φύλο

Άντρες και γυναίκες ως βασικότερο παράγοντα επιλογής θεωρούν την συνέπεια την ώρα αναχώρησης και ως το λιγότερο σημαντικό το φόβο χρήσης άλλου μέσου. Οι διαφορές εντοπίζονται στην ασφάλεια μεταφοράς και συχνότητα δρομολογίων καθώς και στη  δυνατότητα παροχής εκπτώσεων και την τιμή εισιτηρίου.

Παράγοντες επιλογής μέσου σε σχέση με την ηλικία

Ο σημαντικότερος παράγοντας επιλογής για τα άτομα ηλικίας 18-25, 26-40 και άνω των 65 είναι η συνέπεια στην ώρα αναχώρησης. Οι ηλικίες 41-55 και 55-65 τοποθετούν στην πρώτη θέση την συχνότητα δρομολογίων. Στην τελευταία θέση δηλαδή τον λιγότερο σημαντικό παράγοντα επιλογής για όλες τις ηλικίες είναι ο φόβος χρήσης άλλου μέσου.

Παράγοντες επιλογής μέσου σε σχέση με το επάγγελμα

Σύμφωνα με τα δεδομένα της έρευνας οι φοιτητές, οι δημόσιοι υπάλληλοι , οι ελεύθεροι επαγγελματίες και οι συνταξιούχοι  επιλέγουν το ΚΤΕΛ κυρίως επειδή υπάρχει συνέπεια στην ώρα αναχώρησης. Οι ιδιωτικοί υπάλληλοι ενδιαφέρονται περισσότερο για την συχνότητα δρομολογίων. Στην τελευταία θέση όλες οι ομάδες σε σχέση με το επάγγελμα τοποθετούν το φόβο χρήσης άλλου μέσου.

Λόγοι επιλογής άλλου μέσου

Σύμφωνα με τα στατιστικά δεδομένα, οι τρεις κυριότεροι λόγοι επιλογής άλλου μέσου, εκτός του ΚΤΕΛ, από τους συμμετέχοντες στην έρευνα, θεωρείται, αρχικά, ο μικρότερος χρόνος μετάβασης στον τόπο προορισμού, τα προβλήματα αξιοπιστίας (χρονικές καθυστερήσεις, κατάργηση δρομολογίων) και τέλος η σημαντική αύξηση στην τιμή του εισιτηρίου. Οι τρεις λιγότερο σημαντικοί λόγοι είναι η απόκτηση αυτοκινήτου, καλύτερες τιμές και προσφορές από άλλα μέσα και η συχνότητα ατυχημάτων-έλλειψη ασφάλειας.   

Παράγοντες επιλογής άλλου μέσου σε σχέση με το φύλο

Σύμφωνα με τα στατιστικά, προκύπτει ότι οι άντρες είναι διατεθειμένοι να αλλάξουν μέσο μεταφοράς αν ο χρόνος μετάβασης στον τόπο προορισμού είναι μικρότερος με κάποιο άλλο μέσο, αν υπάρξουν προβλήματα σε σχέση με την αξιοπιστία του ΚΤΕΛ και τέλος αν οι τιμές / προσφορές από άλλα μέσα είναι καλύτερες. Οι γυναίκες θα άλλαζαν το ΚΤΕΛ λόγω σημαντικής αύξησης στην τιμή του εισιτηρίου, αν ο χρόνος μετάβασης στον τόπο προορισμού είναι μικρότερος με κάποιο άλλο μέσο και αν υπάρξουν προβλήματα σε σχέση με την αξιοπιστία του ΚΤΕΛ. Ακόμη, οι άντρες θεωρούν την απόκτηση αυτοκινήτου, την αύξηση στην τιμή του εισιτηρίου και την συχνότητα ατυχημάτων ως τους μικρότερης σημασίας λόγους για τους οποίους θα επέλεγαν άλλο μέσο εκτός από το ΚΤΕΛ. Στις γυναίκες, οι λιγότερο σημαντικοί λόγοι αλλαγής του ΚΤΕΛ με άλλο μέσο είναι η απόκτηση αυτοκινήτου, η συχνότητα ατυχημάτων και καλύτερες τιμές/ προσφορές από άλλα μέσα.

Παράγοντες επιλογής άλλου μέσου σε σχέση με την ηλικία

Οι ηλικιακές τάξεις 41-55, 55-65 και άνω των 65 θα άλλαζαν μέσο μεταφοράς κυρίως αν παρουσιασθούν προβλήματα αξιοπιστίας στα ΚΤΕΛ. Για τις ηλικίες 26-40 ο κυριότερος λόγος που θα άλλαζαν το ΚΤΕΛ με άλλο μέσο, φαίνεται να είναι ο μικρότερος χρόνος μετάβασης στον τόπο προορισμού. Στις ηλικίες 18-25 ο πιο βασικός λόγος επιλογής άλλου μέσου είναι η απόκτηση αυτοκινήτου, που είναι και ο μικρότερης σημασίας λόγος για όλες τις άλλες ηλικιακές τάξεις. Για την ίδια κλάση, ο λιγότερο σημαντικός λόγος είναι η συχνότητα ατυχημάτων.

Παράγοντες επιλογής άλλου μέσου σε σχέση με το επάγγελμα

Στην σύγκριση μέσων του επαγγέλματος με τους λόγους επιλογής άλλου μέσου τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι φοιτητές διατίθενται να αλλάξουν μέσο αν αυξηθεί η τιμή του εισιτηρίου πάνω από 20% στην υπάρχουσα τιμή, οι ιδιωτικοί υπάλληλοι αν ο χρόνος μετάβασης στον τόπο προορισμού είναι μικρότερος στο άλλο μέσο, οι δημόσιοι υπάλληλοι στην ύπαρξη προβλημάτων αξιοπιστίας, οι ελεύθεροι επαγγελματίες στην ύπαρξη προβλημάτων αξιοπιστίας καθώς και σε περίπτωση μείωσης του χρόνου μετάβασης στον προορισμό από κάποιο άλλο μέσο και τέλος, οι συνταξιούχοι θα άλλαζαν το ΚΤΕΛ αν παρουσιαζόταν προβλήματα αξιοπιστίας.

Σύγκριση ΚΤΕΛ/Τρένο
   
Οι πιο σημαντικοί λόγοι για τους οποίους το σύνολο των ερωτηθέντων δεν χρησιμοποιεί το τρένο για την μετακίνησή του, σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας, είναι αρχικά γιατί θεωρεί τον χρόνο μετάβασης στον προορισμό του μεγαλύτερο, δεν είναι βολικές οι ώρες δρομολογίων και υπάρχει μεγάλη δυσκολία εξεύρεσης θέσης όταν το επιθυμεί. Ως λιγότερο σημαντικούς λόγους θεωρεί την έλλειψη ασφάλειας, τον φόβο να ταξιδέψει με τρένο και το γεγονός ότι το εισιτήριο του τρένου θεωρείται πιο ακριβό.

Οι ηλικίες 18-25 και 26-40 δεν θα επέλεγαν το τρένο καθώς θεωρούν πως η διάρκεια της διαδρομής είναι μεγάλη. Ενώ οι υπόλοιπες ομάδες εξαιτίας του λόγου ότι δεν βολεύονται από τις ώρες των δρομολογίων. Ενώ όλες οι ηλικιακές ομάδες σαν τελευταίο λόγο μη χρήσης του τρένου είναι ότι το εισιτήριο είναι πιο ακριβό.

Συμπεράσματα

Από το αρκετά αντιπροσωπευτικό δείγμα των 200 ατόμων τόσο από πλευράς μεγέθους, όσο και από πλευράς ίσης κατανομής των δειγματικών υποσυνόλων εξάγονται αρκετά ασφαλή συμπεράσματα.

Παρατηρείται ότι μια καλύτερη τιμή σε εισιτήριο άλλου μεταφορικού μέσου ή διάφορες άλλες εκπτώσεις-προσφορές δεν θα μετρούσε περισσότερο για την πλειοψηφία των επιβατών των ΚΤΕΛ. Αντιθέτως μια αύξηση στην τιμή των εισιτηρίων των ΚΤΕΛ θα επιδρούσε αρνητικά στην ζήτηση. Είναι αρκετά ενδιαφέρον το στοιχείο που δείχνει ότι η μεταβλητή συχνότητα ατυχημάτων – έλλειψη ασφάλειας δεν αποτελεί εμπόδιο στην επιλογή των ΚΤΕΛ για μέσο μεταφοράς. Η έμφαση θα έπρεπε να δοθεί κυρίως στην ευελιξία των δρομολογίων με ταυτόχρονη ύπαρξη αξιοπιστίας στις χρονικές δεσμεύσεις της εταιρίας - ήτοι χρονική διάρκεια διαδρομής και χρόνος αναχώρησης. Είναι εμφανές σε όλο το εύρος των απαντήσεων ότι από την πλευρά των χρηστών της συγκεκριμένης υπηρεσίας παρατηρείται μια έμφαση στους ποιοτικούς παράγοντες που συγκροτούν την παρεχόμενη υπηρεσία. Χρόνος διαδρομής, καθυστερήσεις αλλά και περιβάλλον είναι παράγοντες στους οποίους θα έπρεπε να δοθεί περισσότερη έμφαση αλλά ταυτόχρονα αποτελούν επίσης, στοιχεία τα οποία έχουν πολλά περιθώρια βελτίωσης και ποιοτικής αναβάθμισης όπως προαναφέρθηκε παραπάνω. Το τρίπτυχο ασφάλεια-αξιοπιστία-περιβάλλον φαίνεται να αποτελεί το κλειδί για την βιωσιμότητα και μελλοντική πορεία των ΚΤΕΛ σε ένα ολοένα πιο ανταγωνιστικό περιβάλλον όπως αυτό των υπεραστικών επιβατικών μεταφορών.


Ε.Κ.