Skip to main content

Επέτειος ΕΒΕΘ:99 χρόνια από την πυρκαγιά του 1917, που άλλαξε την πόλη

Από Voria.gr
Η μεγάλη πυρκαγιά του 1917 άλλαξε με βίαιο τρόπο το κέντρο της Θεσσαλονίκης, προκαλώντας καταστροφές σε 4.096 εμπορικά καταστήματα.

Οι φυσικές καταστροφές πάντα παίζουν ρόλο στη ζωή. Φυσικά και στις δουλειές και στην αγορά. Ακόμη και σήμερα, που ο ασφαλιστικός κλάδος έχει προχωρήσει πολύ και προσφέρει σημαντικές καλύψεις, μια φυσική καταστροφή αφήνει βαθιά τα σημάδια της.

Για τη Θεσσαλονίκη των πρώτων δεκαετιών του 20ου αιώνα η μεγάλη πυρκαγιά του 1917 υπήρξε συγκλονιστικό γεγονός, με συνέπειες που φτάνουν μέχρι τις ημέρες μας. Το κέντρο της πόλης καταστράφηκε εντελώς και ανοικοδομήθηκε εκ νέου. Τίποτε δεν θα παρέμενε ίδιο. Η Θεσσαλονίκη άλλαξε με τρόπο βίαιο.

Η πιο μεγάλη πυρκαγιά του 20ου αιώνα στην Ελλάδα ξεκίνησε το απόγευμα της 5ης Αυγούστου του 1917 από την Άνω πόλη. Ήταν και τότε, όπως και σήμερα 99 χρόνια μετά, ημέρα Παρασκευή. Με τη βοήθεια του Βαρδάρη, του βοριά που συνήθως είναι ευεργετικός για τη Θεσσαλονίκη, αλλά όχι το καλοκαίρι του 1917, η φωτιά κατέβηκε στην Αγίου Δημητρίου. Από εκεί μέσω της Λέοντος Σοφού έφτασε στην αγορά. Μέρι το βράδυ της 6ης Αυγούστου έκαψε τα πάντα. Έφθασε σχεδόν μέχρι την Εθνικής Αμύνης. Το 32% της επιφάνειας της πόλης έγινε στάχτη, 120 εκτάρια συνολικά.

Πραγματικός αφανισμός. Τίποτε δε γλίτωσε. Δημόσια κτήρια, ναοί (Άγιος Δημήτριος, Άγιος Νικόλαος, Αγία Θεοδώρα), 12 τεμένη, 16 εβραϊκές συναγωγές, 4.096 εμπορικά καταστήματα, περισσότερα από τα μισά που ήταν συνολικά 7.695. Οι ξύλινες κατασκευές δεν μπόρεσαν να αντισταθούν, αντιθέτως λειτούργησαν ενισχυτικά για τη φωτιά. Οι πληγέντες από την πυρκαγιά έφτασαν στις 72.500, εκ των οποίων οι 50.000 ήταν Εβραίοι, οι 12.500 Χριστιανοί και οι 10.000 Μουσουλμάνοι. Το ύψος των υλικών ζημιών υπολογίστηκε σε 8 εκατ. χρυσές λίρες, ενώ το ύψος των ασφαλισμένων περιουσιών που θα διεκδικούσαν τις σχετικές αποζημιώσεις από ασφαλιστικές εταιρίες έφτασαν τα 3 – 4 εκατ. χρυσές λίρες. Οι ασφαλιστικές εταιρίες στην αρχή κράτησαν επιφυλακτική στάση, κυρίως εξαιτίας μιας φήμης ότι η πυρκαγιά προκλήθηκε από εμπρησμό Γερμανών ή Γάλλων πρακτόρων. Τελικά, σύμφωνα με βούλευμα του Συμβουλίου Πλημμελειοδικών Θεσσαλονίκης, η πυρκαγιά ξεκίνησε από τυχαία αιτία, από ένα σπίτι στην Άνω Πόλη, κάτι που υποχρέωσε τις ασφαλιστικές να πληρώσουν.

Σε αυτό το περιβάλλον ανασφάλειες, οι πρώτες συνεδριάσεις του ΔΣ του Επιμελητηρίου μετά την πυρκαγιά, χαρακτηρίστηκαν από τη δικαιολογημένη ανησυχία για την πληρωμή και την είσπραξη των ασφαλίστρων.

Σχεδόν ένα χρόνο μετά, τον Απρίλιο του 1918, η κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι το σύνολο των αποζημιώσεων θα ανερχόταν σε 4 εκατ. λίρες. Στην πράξη καταβλήθηκαν 2,8 εκατ. λίρες -τα 2,4 εκατ. από ασφαλιστικές εταιρίες Αγγλικών συμφερόντων. Άγνωστη παραμένει η τύχη του υπολοίπου των 1,2 εκατ. λιρών. Καταβλήθηκαν και σε ποιους; Ή μήπως δεν καταβλήθηκαν; Μήπως κατέληξαν κάπου αλλού και πού; Ερωτήσεις χωρίς απάντηση, για μια πόλη, για μια αγορά και για έναν εμπορικό και επιχειρηματικό κόσμο που κατάφεραν να ξαναγεννηθούν από τις στάχτες τους. Κυριολεκτικά.