Πολύ απαιτητικό χαρακτηρίζει τον στόχο για πρωτογενές πλεόνασμα της τάξης του 3,5% το Ελληνικό Δημοσιονομικό Συμβούλιο (ΕΔΣ), σε αξιολόγησή του για τις μακροοικονομικές και δημοσιονομικές προβλέψεις του Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής (ΜΠΔΣ) 2018-2021.
Παράλληλα, κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για την πιθανότητα να κριθεί αναγκαία η λήψη πρόσθετων μέτρων αν δεν επιτευχθουν οι δημοσιονομικοί στόχοι.
Όπως αποκαλύπτεται στην έκθεση αξιολόγησης, το μεσοπρόθεσμο -το οποίο αναμένεται να κατατεθεί στη Βουλή μαζί με τα προαπαιτούμενα- προβλέπει ανάπτυξη:1,8% για το 2017, 2,4% για το 2018, 2,6% για το 2019, 2,3% για το 2020, 2,2% και το 2021.
Το ΕΔΣ σημειώνει ότι η επίτευξη του στόχου για πλεόνασμα 3,5%, σε συνδυασμό με μεγέθυνση 2,4% σε μέσο ετήσιο ρυθμό, εξαρτάται δραστικά από τη συγκράτηση των δημοσίων δαπανών στα τρέχοντα επίπεδα και τη συνέχιση της υπεραπόδοσης των δημοσίων εσόδων που καταγράφηκε από τις αρχές του 2016 και κατά τα τελευταία διαδοχικά τρίμηνα, παρά την παρατεινόμενη αβεβαιότητα και τη σχετική στασιμότητα της οικονομικής δραστηριότητας.
Στην αξιολόγηση σημειώνεται ότι ο πολύ υψηλός στόχος του ΜΠΔΣ 2018-2021 για τα πρωτογενή πλεονάσματα θέτει εκ των πραγμάτων σοβαρούς περιορισμούς στην οικονομική δραστηριότητα. «Θεωρούμε ότι η διατήρηση πολύ υψηλών πρωτογενών πλεονασμάτων αφαιρεί δημοσιονομικό χώρο που μπορεί να λειτουργήσει υποβοηθητικά στην επιδίωξη της διατηρήσιμης μεγέθυνσης. Έτσι εκ πρώτης όψεως, ο στόχος για διατήρηση πρωτογενών πλεονασμάτων της τάξης του 3,5% σε μεσοπρόθεσμο χρονικό ορίζοντα, αντιμάχεται εν μέρει τον στόχο για πραγματική αύξηση του Α.Ε.Π. με μέσο ετήσιο ρυθμό 2,4%. Ωστόσο ο συνδυασμός αυτός θα μπορούσε να είναι εφικτός υπό προϋποθέσεις», προσθέτει το ΕΔΣ, συμπληρώνοντας ότι οι στόχοι για τα πρωτογενή πλεονάσματα «κρίνονται κατ’ αρχήν εφικτοί. Παραμένει βέβαια το ερώτημα κατά πόσον μια συνεχώς περιοριστική δημοσιονομική πολιτική είναι συμβατή με τους στόχους για την διατήρηση θετικών ρυθμών αύξησης του πραγματικού ΑΕΠ».
Σε ό,τι αφορά τον στόχο για συγκράτηση των δαπανών στα τρέχοντα επίπεδα, το ΕΔΣ εκτιμά ότι μπορεί να θεωρηθεί επιτεύξιμος, ωστόσο προειδοποιεί πως εξακολουθούν να υφίστανται κίνδυνοι για εκτροχιασμό των δημοσίων δαπανών. Σημαντικότερη πηγή ανησυχίας, κατά το ΕΔΣ, αποτελούν οι Οργανισμοί Κοινωνικής Ασφάλισης (ΟΚΑ) και ειδικά το σκέλος που αφορά στη χρηματοδότηση του ΕΦΚΑ.
Όσον αφορά στο σκέλος των εσόδων, το ΕΔΣ παρατηρεί ότι η υπέραπόδοση για το έτος 2016 οφείλεται κυρίως στην αύξηση εσόδων της Γενικής Κυβέρνησης, λόγω αυξημένης απόδοσης των άμεσων – έμμεσων φόρων και ασφαλιστικών εισφορών.
«Εύλογα προκύπτει το ερώτημα, εάν η υψηλή απόδοση των εσόδων θα διατηρηθεί τα επόμενα έτη: ποιο τμήμα, δηλαδή, του πρωτογενούς πλεονάσματος προέρχεται από φορολογικά μέτρα μόνιμου χαρακτήρα, τα οποία αναμένεται να επιφέρουν ανάλογη δημοσιονομική απόδοση και τα επόμενα έτη και αντίστοιχα, ποιο τμήμα προέρχεται από παρεμβάσεις εφάπαξ απόδοσης. Και τέλος, ποιο τμήμα μπορεί να αποκτήσει μονιμότερο χαρακτήρα, στο πλαίσιο βελτίωσης της παραγωγικότητας της φορολογικής διοίκησης. Εκτιμούμε ότι η πλειονότητα των μέτρων έχει μόνιμο χαρακτήρα και δύναται να αποδώσει εισπρακτικά ώστε να διατηρηθεί η θετική πορεία των δημοσίων εσόδων που επιτεύχθηκε το 2016», συνεχίζει το ΕΔΣ, στην αξιολόγησή του.
Μακροοικονομικές Προβλέψεις
Όπως επισημαίνει το ΕΔΣ, το σενάριο των μεσοπρόθεσμων μακροοικονομικών εξελίξεων της περιόδου 2017- 2021 στηρίζεται στις εξής αρχικές παραδοχές:
- Κλείσιμο της 2ης αξιολόγησης και ομαλή ολοκλήρωση του ισχύοντος προγράμματος
- Διατύπωση δεσμευτικής πολιτικής απόφασης για το πλέγμα και το χρονοδιάγραμμα των μεσοπρόθεσμων μέτρων που θα καθιστούν μακροχρόνια διαχειρίσιμο το δημόσιο χρέος
- Ένταξη του τραπεζικού συστήματος στις ρυθμίσεις του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ.
Το ΕΔΣ εκτιμά ότι «υπό τις ανωτέρω σωρευτικές προϋποθέσεις, οι θετικές προσδοκίες που είναι ήδη έκδηλες στα μηνύματα των αγορών, σε συνδυασμό με την ομαλή από πλευράς γεωπολιτικών παραμέτρων εξέλιξη της τουριστικής περιόδου δύνανται να ωθήσουν την ελληνική οικονομία στο πέρασμα από τη φάση στασιμότητας σε μια φάση σθεναρής ανάκαμψης. Κατ’ ακολουθία, μια διατηρήσιμη ενίσχυση της οικονομικής δραστηριότητας μέχρι τα τέλη του έτους μπορεί να διορθώσει τις μέχρι σήμερα αντιφατικές μακροοικονομικές επιδόσεις και να ωθήσει την οικονομία σε σχετικά ικανοποιητικούς ρυθμούς μεγέθυνσης για το 2017».
«Στον βαθμό που δεν επιτευχθούν οι εκτιμώμενοι ρυθμοί μεγέθυνσης, οι δημοσιονομικοί στόχοι ενδεχομένως δεν θα είναι επιτεύξιμοι και θα καταστήσουν αναγκαία τη λήψη “διορθωτικών μέτρων”», προειδοποιεί το ΕΔΣ.