του Δημήτρη Παπανίκου
Στα χέρια της Αττικό Μετρό και του δήμου Θεσσαλονίκης βρίσκεται από χθες η πολυπόθητη απόφαση της υπουργού Πολιτισμού με την οποία εγκρίνεται η προ εβδομάδων γνωμοδότηση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου σχετικά με την κατασκευή του σταθμού Βενιζέλου του μετρό Θεσσαλονίκης.
Η Λυδία Κονιόρδου ενέκρινε τη μελέτη κατασκευής του σταθμού Βενιζέλου με κατά χώραν διατήρηση και ανάδειξη των αρχαιοτήτων, όπως γνωμοδότησε το ΚΑΣ, έπειτα από σχεδόν τέσσερα χρόνια διενέξεων.
Έπειτα από αυτή την εξέλιξη ανοίγει οριστικά ο δρόμος ώστε να αρχίσει ο τελικός προγραμματισμός για την έναρξη και ολοκλήρωση των εργασιών, σε βάθος περίπου τετραετίας.
Το σκεπτικό της απόφασης
Αιτιολογώντας την απόφασή της η υπουργός Πολιτισμού αναφέρει ότι «η παρούσα μελέτη εξασφαλίζει την ανάδειξη του αρχαιολογικού συνόλου με την κατά χώραν διατήρηση των αρχαιοτήτων σχεδόν στην ολότητά τους σε επιφάνεια 1.377τ.μ. (ποσοστό 91% ).
Επιπλέον με τον ανασχεδιασμό του υπόγειου πλέον σταθμού Βενιζέλου και την κατά χώραν διατήρηση και ανάδειξη των αρχαιοτήτων, επιτυγχάνονται οι βασικοί στόχοι αξιοποίησης ενός αρχαιολογικού χώρου ενταγμένου σε αστικό περιβάλλον, οι οποίοι είναι η προστασία της υλικής του υπόστασης και η ένταξή του στην καθημερινή ζωή των πολιτών, ώστε η μνημειακή διασταύρωση του παρελθόντος να αναβιώσει μέσα από το σύγχρονο σταυροδρόμι Εγνατίας και Βενιζέλου, διατηρώντας
αδιάλειπτα την ιστορική και συλλογική μνήμη».
Τι θα γίνει στο εξής
Η κ. Κονιόρδου τονίζει στην απόφασή της ότι για όλες τις παρεμβάσεις θα πρέπει να είναι ενήμερες οι συναρμόδιες Διευθύνσεις καθώς και η Ομάδα Εργασίας που έχει συσταθεί για το συγκεκριμένο αντικείμενο και στην οποία συμμετέχουν: από το υπουργείο Πολιτισμού η προϊστάμενη της Γενικής Διεύθυνσης Αναστήλωσης, Μουσείων και Τεχνικών Έργων, Ευγενία Γατοπούλου, ο Παναγιώτης Χρηστάκης εκπροσωπώντας το υπουργείο Υποδομών, ο Ανδρέας Κουράκης από τον δήμο Θεσσαλονίκης, ο διευθυντής του μετρό Θεσσαλονίκης, Γιώργος Κωνσταντινίδης και η αναπληρώτρια του προϊσταμένου της Εφορείας Αρχαιοτήτων Θεσσαλονίκης, Κρινώ Κωνσταντινίδου.
Οι απαιτούμενες μελέτες
Η υπουργική έγκριση προβλέπει τα ακόλουθα βήματα:
1. Εκπόνηση των ακόλουθων μελετών:
Α. Μελέτη προστασίας των αρχαιοτήτων κατά τη διάρκεια κατασκευής του σταθμού και κατά κύριο λόγο για την κατασκευή της πλάκας οροφής η οποία θα εισαχθεί στο ΚΑΣ για την κατά νόμο γνωμοδότηση.
Η μελέτη θα πρέπει:
- να λαμβάνει υπ’ όψιν τις διαστάσεις, τα τεχνικά και τα κατασκευαστικά χαρακτηριστικά του μνημείου, να εμπεριέχει ειδικές λύσεις, όπου απαιτείται, για την προστασία ευάλωτων περιοχών αρχαιοτήτων (π.χ. καλυπτήριες πλάκες αγωγών),
- να εμπεριέχει ειδικές λύσεις σε περιοχές όπου οι αρχαιότητες διατηρούνται σε μεγάλο ύψος,
- να εμπεριέχει τις απαραίτητες κατασκευαστικές λεπτομέρειες, να προτείνει αναστρέψιμα μέτρα για την ευχερή αφαίρεση του συνόλου των μέτρων ή των διατάξεων, με παράλληλη τοπογραφική σήμανση χαρακτηριστικών σημείων και ευάλωτων περιοχών,
- να είναι προϊόν υπολογιστικής τεκμηρίωσης της λύσης υπό στατικές και δυναμικές συνθήκες.
Β. Μελέτη κατασκευής μικροπασσάλων αντιστήριξης για την κατασκευή φρεατίων αερισμού στην ανατολική και δυτική πλευρά του σταθμού, η οποία θα εισαχθεί στο ΚΑΣ για την κατά νόμο γνωμοδότηση.
Γ. Μελέτες απόσπασης και επανατοποθέτησης των αρχαιοτήτων στις περιοχές των φρεατίων και της νότιας εισόδου, οι οποίες να υποβληθούν στις συναρμόδιες Διευθύνσεις.
Δ. Οριστική μελέτη ανάδειξης αρχαιοτήτων με την διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου αυτών στο σύνολό του –συμπεριλαμβανομένου κατ’ εξοχήν του υπό διαμόρφωση πλαισίου που θα τις περιβάλει, όπου θα καθοριστούν οι θέσεις και οι διαστάσεις των φερόντων κατακόρυφων
στοιχείων στην περιοχή των διαφραγματικών τοίχων που θα καθαιρεθούν, των φεγγιτών, καθώς και της κλίμακας πρόσβασης στις αρχαιότητες.
Ε. Ηλεκτρομηχανολογική μελέτη τόσο για την εξασφάλιση των συνθηκών περιβάλλοντος των αρχαιοτήτων με προδιαγραφές της ΔΣΑΝΜ του ΥΠΠΟΑ, όσο και για την πρόβλεψη αυξημένης προστασίας του αρχαιολογικού σκάμματος από τα όμβρια ύδατα και την πυρκαγιά.
ΣΤ. Μελέτη φωτισμού ανάδειξης των αρχαιοτήτων.
Η υπουργική απόφαση προβλέπει επίσης:
2. Να διερευνηθούν ανασκαφικά οι περιοχές παρά την βόρεια και νότια είσοδο του σταθμού, οι οποίες περιλαμβάνονται στο νέο περίγραμμα του Τεχνικού Έργου (κλίμακες, πλατφόρμα σταθμού κ.λπ.).
3. Κατά την κατασκευή των δοκών προπορείας, να καταβληθεί κάθε δυνατή προσπάθεια για την ελαχιστοποίηση των καθιζήσεων της περιοχής των κατά χώραν διατηρούμενων αρχαιοτήτων.
4. Να καταβληθεί προσπάθεια για την διατήρηση κατά χώραν των αρχαιοτήτων υπό τις κλίμακες στην περιοχή της βόρειας εισόδου του σταθμού.
Το σύνολο της μελέτης πρόκειται να παρουσιαστεί την προσεχή Τετάρτη 22 Φεβρουαρίου σε ειδική εκδήλωση η οποία θα γίνει στο δημαρχείο Θεσσαλονίκης. Θα είναι παρόντες η γενική γραμματέας του υπουργείου Πολιτισμού Μαρία Ανδρεαδάκη Βλαζάκη, ο πρόεδρος της Αττικό Μετρό Γιάννης Μυλόπουλος, ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης Γιάννης Μπουτάρης, τα μέλη της Ομάδας Εργασίας κ.ά.
Υπενθυμίζεται ότι σύμφωνα με τις εκτιμήσεις η κατασκευή του σταθμού πρόκειται να ολοκληρωθεί γύρω στο 2021, μετά δηλαδή την ολοκλήρωση της βασικής γραμμής του μετρό καθώς και της επέκτασής του προς Καλαμαριά.
