Λογικά αν κάποιος θέλει σοβαρά να διοικήσει μια πόλη (εν προκειμένω τη Θεσσαλονίκη) θα πρέπει να έχει ένα συγκεκριμένο και υλοποιήσιμο πρόγραμμα, με χρονοδιάγραμμα μιας δημοτικής θητείας, σφιχτό προϋπολογισμό, ένα πρόγραμμα που θα δίνει λύσεις στα προβλήματα και θα αφήνει κι ένα αποτύπωμα έργου στην πόλη.
Σήμερα, περίπου δυο χρόνια πριν από τις επόμενες δημοτικές εκλογές θα έπρεπε ως δημότες να γνωρίζουμε όχι μόνο ποιοι θα είναι οι διεκδικητές του δήμου μας, αλλά και όλο το σχέδιό τους. Κι αν θέλαμε να είμαστε μια ώριμη και σοβαρή τοπική κοινωνία που ενδιαφέρεται πραγματικά για την πόλη θα έπρεπε να βάλουμε όλα τα προτεινόμενα σχέδια κάτω, να τα κουβεντιάσουμε και να καταλήξουμε στις επιλογές μας.
Κάπως έτσι θα έπρεπε να γίνονται οι εκλογές στην Αυτοδιοίκηση. Ειδικά στην Αυτοδιοίκηση. Διότι, αν κάποιος το σκεφτεί, οι εθνικές εκλογές γίνονται όντως με αυτό τον τρόπο. Όχι ότι χαρακτηρίζονται από τη σοβαρότητα και την ωριμότητα που απαιτείται, αλλά τουλάχιστον κανείς δεν μπορεί να πει ότι δεν γνώριζε εκ των προτέρων και δεν είχε τα περιθώρια να συζητήσει τις προτάσεις και τις θέσεις συγκεκριμένων κομμάτων και υποψηφίων στους οποίους δίνει την ψήφο του.
Δυστυχώς, η Αυτοδιοίκηση επειδή ελέγχεται ακόμη ως ένα βαθμό κομματικά και οι υποψήφιοι δήμαρχοι εξαρτώνται από τις κομματικές ψήφους και τα χρίσματα, παραμένει φτωχός συγγενής του κεντρικού πολιτικού συστήματος και δεν μπορεί να απογαλακτιστεί. Τυχαίο; Προφανώς όχι. Φαίνεται να μην θέλουν την αλλαγή ούτε οι κομματικοί ηγέτες ούτε οι υποψήφιοι...
Αποτέλεσμα της ακολουθούμενης πρακτικής είναι να μπλέκουμε σε μια παραπολιτική ονοματολογία, που κάποιοι την εκμεταλλεύονται για να προβληθούν, άλλοι για να θολώσουν τα νερά, άλλοι για να ελέγξουν και τέλος πάντων οι περισσότεροι για μικροπρεπείς σκοπούς, που δεν τιμούν και δε σέβονται το αξίωμα του δημάρχου. Οι δε πολίτες και η πόλη ζει μέρες κουτσομπολικής δόξας, μίρλας και σούσουρου και μετατρέπεται σε ένα μεγάλο καφενείο που αναλίσκεται σε ατέρμονες ανούσιες συζητήσεις, οι οποίες σκεπάζουν κάθε διάθεση για ουσιαστικό διάλογο επί των πραγματικών προβλημάτων. Τα οποία παραμένουν άλυτα, προφανώς προς τέρψη όλων... Και εκείνων που αναλαμβάνουν τις τύχες της πόλης και τελικά αποδεικνύονται λίγοι για να τα λύσουν επειδή δεν είχαν εξ αρχής σχέδιο, αλλά και των υπολοίπων που αναλωθήκαμε σε συζητήσεις για την... ομορφιά του υποψηφίου και τρεφόμαστε από τη γκρίνια για το πρόβλημα που δε λύθηκε. Αν λυθεί δε θα έχουμε να γκρινιάζουμε για τίποτα... Καταθλιπτικό ε;
Μια έγκαιρη υποψηφιότητα, κομματικά ανεξάρτητη, ασχέτως αν ο υποψήφιος δήμαρχος προέρχεται από συγκεκριμένο κόμμα, θα μπορούσε να βάλει σε ένα πιο λογικό πλαίσιο τις δημοτικές εκλογές. Θα μπορούσαν οι υποψήφιοι δημοτικοί άρχοντες να ορίζουν την ατζέντα της πόλης, να έχουν παρεμβατικό ρόλο, να οδηγούν σε λύσεις προτού ακόμη αναλάβει κάποιος εξ αυτών τις τύχες του δήμου που θα διεκδικήσει. Και βέβαια να μπουν από νωρίς στο στόχαστρο της κριτικής των πολιτών, οι οποίοι δε θα αναγκαστούν να ψηφίσουν με... ταπεινά έως εξευτελιστικά κριτήρια τον λιγότερο κακό. Θα έχουν αντιθέτως την ευκαιρία να κρίνουν τις προτάσεις, τις θέσεις και τις αντιδράσεις σε συγκεκριμένες καταστάσεις όλων όσοι θέλουν την ψήφο τους για να γίνουν πρώτοι πολίτες κάθε δήμου.
Σήμερα, μαθαίνουμε λίγους μόνο μήνες στην καλύτερη και μόλις ένα μήνα πριν τις εκλογές συνήθως τους υποψήφιους δημάρχους μας. Μέσα σε ένα μήνα και σε δύο, οι περισσότεροι δίνουν ένα στίγμα προθέσεων και επιδίδονται σε έναν αγώνα να κερδίσουν τις εντυπώσεις και προφανώς αντιμετωπίζουν την πόλη σαν λάφυρο και τους πολίτες σαν κουκιά. Με εξαίρεση τους νυν δημάρχους, οι οποίοι κρίνονται κυρίως από τα πεπραγμένα τους κι έχουν την ευκαιρία να παρουσιάσουν έναν υποτυπώδη σχεδιασμό για μια επόμενη θητεία, οι υπόλοιποι «εισβάλλουν» σαν κομήτες στην καθημερινότητά μας και δεν προλαβαίνουν να κριθούν για σοβαρούς λόγους. Κι αφού οι πολίτες δεν μπορούν να κρίνουν με σοβαρά κριτήρια, διότι δεν γνωρίζουν, αναγκάζονται να κρίνουν με ό,τι γνωρίζουν. Τι είναι αυτό; Συνήθως μια επιτυχημένη επαγγελματική ή πολιτική καριέρα σε κεντρικό επίπεδο ή η αναγνωρισιμότητα του υποψήφιου όχι για τα επιτεύγματά του σε επίπεδο δήμου, αλλά σε άσχετους τομείς.
Οι απερχόμενοι δήμαρχοι έχουν πλεονέκτημα είτε έχουν σοβαρό και μετρημένο σχέδιο για την επόμενη μέρα, είτε όχι. Αυτό που θα παρουσιάσουν στον κόσμο όσο πρόχειρο και να είναι παραμένει πιο αληθοφανές και αξιόπιστο από τα δείγματα που είναι σε θέση να δώσει κάποιος άλλος νέος υποψήφιος. Εξαιρούνται όσοι πραγματικά ασχολούνται με τα αυτοδιοικητικά της περιοχής τους επί χρόνια, διατέλεσαν στο παρελθόν δήμαρχοι ή δημοτικοί σύμβουλοι και γνωρίζουν τα του τόπου τους αρκετά καλά, ακριβώς επειδή διαθέτουν την απαιτούμενη εμπειρία και γνώση. Το μειονέκτημα των απερχόμενων δημάρχων που είναι εκ νέου υποψήφιοι είναι η φθορά, τα λάθη και οι παραλείψεις της περιόδου δημαρχίας τους.
Το πρόβλημα σε κάθε περίπτωση παραμένει. Ο κόσμος δεν έχει τη δυνατότητα να επιλέξει τον επόμενο δήμαρχο με σωστό τρόπο, με τα σωστά κριτήρια. Δεν του δίνεται η δυνατότητα να πιέσει για να πάρει απαντήσεις με επιχειρήματα, δεν μπορεί να διεκδικήσει προτού αποφασίσει σε ποιον θα αναθέσει τις τύχες του τόπου του για μια πενταετία. Η όλη αυτή κρυψίνοια, ο αιφνιδιασμός και η τελευταία στιγμή οδηγούν πολλές φορές σε λανθασμένες επιλογές. Τέτοιες επιλογές μπορούν να υποθηκεύσουν το παρόν και το μέλλον μιας πόλης. Τα παραδείγματα του παρελθόντος όμως φαίνεται να μην έχουν διδάξει ούτε τους διεκδικητές (έστω για να αποφύγουν τις... στραβές), ούτε τους εκλογείς.
Για όσους φοβούνται τη μακρά προεκλογική εκστρατεία ας το πάρουν αλλιώς. Πρώτον περιορίζονται τα έξοδα και δεύτερον χάνεται ο ντόρος της προεκλογικής εκστρατείας όπως τον γνωρίζουμε και μετατρέπεται σε έναν διαρκή και γόνιμο διάλογο για την πόλη. Σε κάθε περίπτωση η πόλη θα είναι κερδισμένη.