Δεν υπάρχει αξιωματούχος του ΔΝΤ, της ΕΚΤ, της δυτικής πολιτικής σκηνής που να μη μας συμβουλεύει να εφαρμόσουμε κάποτε τις μεταρρυθμίσεις, τις οποίες νομοθετήσαμε, αλλά δεν εφαρμόζουμε.
Γνωρίζουν και γνωρίζουμε -οι περισσότεροι- ότι χωρίς αλλαγή του μέχρι σήμερα τρόπου σκέψης και δράσης μας, δεν μπορεί να υπάρξει πρόοδος στην μελλοντική μας πορεία. Κατά κανόνα, όλοι οι κυβερνητικοί, ανεξαρτήτως χρώματος, εκφράζουν υπέρμετρη αισιοδοξία, δια του υπουργείου Οικονομικών, ότι μπορεί να εκτελεστεί πλήρως ο προϋπολογισμός που καταθέτουν, και πως θα είναι ο τελευταίος που περιλαμβάνει αντιλαϊκά μέτρα.
Μάλιστα δε, έχει καταστεί κοινός τόπος η διαβεβαίωση ότι ο προϋπολογισμός είναι αναπτυξιακός. Η δε ανάπτυξη, βρίσκεται στα χείλη όλων, όσοι επιχειρούν να μας πείσουν ότι εργάζονται γι’ αυτήν. Μόνο που ανάπτυξη ακούμε, ανάπτυξη δεν βλέπουμε.
Τι ζητούν οι τροϊκανοί; Να υπάρχουν συγκεκριμένα μέτρα και καθορισμός ημερομηνιών εφαρμογής τους. Δυστυχώς, η ελληνική πρακτική είναι συνήθης. Τα μέτρα επιβάλλονται νομοθετικώς, και ο χρόνος εφαρμογής τους προσδιορίζεται από τις αντιδράσεις των πληττομένων, τις παρασκηνιακές συζητήσεις που γίνονται μεταξύ υπουργείων και συνδικαλιστών, αλλά κυρίως από την άρνηση να τα εφαρμόσουν, αυτοί που τα ψήφισαν.
Συνήθης πρακτική, που επίσης ακολουθείται, είναι ο επιχειρούμενος συμβιβασμός, και δεν είναι απορίας άξιον, ότι σχεδόν πάντα, οποιαδήποτε κυβερνητική απόφαση επιδέχεται πλήθους μεταβολών μέχρι την οριστική εφαρμογή της. Και αφού αυτό είναι γνωστό, είναι φυσικό οι θιγόμενοι -ασχέτως αν δικαίως ή αδίκως- να σκληρύνουν τη στάση τους, επιτυγχάνοντας κατά κανόνα ικανοποίηση όλων ή μέρους των αιτημάτων τους.
Γιατί συμβαίνει αυτό; Είτε διότι, επικρατούν οι λαϊκίστικες αντιλήψεις των πολιτικών, που σκέπτονται πάντα την επανεκλογή τους και υποκύπτουν στις ομάδες πιέσεων υπαναχωρώντας στις αρχικές αποφάσεις τους ("δεν θέλουν"), είτε διότι όταν λαμβάνεται μια απόφαση, δεν εξετάζονται ταυτόχρονα όλες οι παράμετροι, λόγω απειρίας ή περιορισμένων ικανοτήτων των ληπτών ("δεν μπορούν").
Έτσι μάθαμε, έτσι πορευόμαστε εδώ και δεκαετίες. Κρύβοντας τα προβλήματα κάτω από χαλί, τα μεταφέρουν οι πολιτικοί μας στους διαδόχους τους κι αυτοί με τη σειρά τους στους επόμενους. Μού έλεγε παλαιός πολιτικός: «Τα προβλήματα δεν τα λύνουμε εμείς, λύνονται μόνα τους». Όταν όμως φθάνουμε στις 12 παρά πέντε. Και τότε αυτοσχεδιάζουμε.
Δεν θα αποτελέσει έκπληξη, αν ο πρωθυπουργός προβεί σε νέο ανασχηματισμό, αφενός επειδή και ο ίδιος αντιλαμβάνεται ότι κάποιοι υπουργοί του δεν τον υπολογίζουν και πράττουν κατά την βούλησή τους, είτε επειδή το απαιτούν οι δανειστές, οι οποίοι δημοσίως κατηγορούν υπουργούς, ότι σκοπίμως υποσκάπτουν τις συμφωνίες (το επαναλαμβάνω: αυτές που υπέγραψαν ότι θα εφαρμόσουν).
Στον προηγούμενο ανασχηματισμό κρατήθηκαν ισορροπίες. Τοποθετήθηκαν μάλιστα σε υπουργικές θέσεις, στελέχη του κόμματος που αντιδρούσαν στο Μνημόνιο. Από πλευράς κομματικής τακτικής ήταν επιτυχής η ενέργεια, διότι οι διαφωνούντες σιώπησαν, μόλις ενδύθηκαν το υπουργικό κουστούμι.
Φαίνεται όμως πως αυτό δεν ήταν αρκετό, διότι οι νέοι υπουργοί δεν ενστερνίσθηκαν την κυβερνητική πολιτική. Ακούγονται φωνές για σκόπιμες καθυστερήσεις, από υπουργούς που δεν συμφωνούν μ’ αυτήν. Λογικό θα ήταν να εγκαταλείψουν οικειοθελώς την υπουργική καρέκλα, για να μη παρεμβάλλουν εμπόδια στο έργο του κόμματός τους. Δεν συνηθίζεται όμως στα καθ’ ημάς, και αποτελεί ηθική άλλου είδους.
Σ’ αυτήν την περίπτωση, επιβάλλεται να αποφασίσει ο πρωθυπουργός τη δημιουργία ομοιογενούς κυβερνητικού σχήματος. Οι ισορροπίες είναι για όσους ακροβατούν. Η οικονομία, όμως, χρειάζεται σταθερά βήματα. Και βήματα με ταχύτητα. Οι αργοπορίες, σκόπιμες ή όχι, στην εφαρμογή ενός προγράμματος είναι ανασταλτικός παράγοντας προόδου.
Και ο πρωθυπουργός, έχει μόλις ένα χρόνο μπροστά του για να επιτύχει κάποιο θετικό έργο. Το οποίο, με τον τρόπο που λειτουργεί η κυβέρνηση (με σοβιετική ιδεολογία σε κόσμο της ιδιωτικής επιχειρηματικότητας) η κατάσταση θα βαίνει από το κακό στο χειρότερο. Και με έναν πρωθυπουργό που δεν μπορεί να διαπραγματευθεί ούτε με τους εργαζόμενους στην αποκομιδή σκουπιδιών (και νόμιζε πως θα χορεύουν οι αγορές στο πρόσταγμά του).