Skip to main content

Δεκαπενταύγουστος: Πώς η Ελλάδα τιμάει τη μητέρα της Χριστιανοσύνης

Αλλού Μεγαλόχαρη και Θαλασσοκρατούσα κι αλλού Γλυκοφιλούσα και Βρεφοκρατούσα, η Παναγία βρίσκεται πάντοτε στο πλευρό των πιστών δίνοντάς τους δύναμη

Ο Δεκαπενταύγουστος, «το Πάσχα του καλοκαιριού», είναι η μέρα-ύμνος στην Παναγία, τη μητέρα όλων των Χριστιανών. Προσευχές, δεήσεις, ικεσίες των πιστών, ακούγονται από τις πιο μεγαλοπρεπείς μητροπόλεις μέχρι τα πιο απομακρυσμένα ξωκλήσια και μοναστήρια.

Όπως μεταδίδει το ΑΠΕ, τα περίπου 500 «Θεοτοκωνύμια», οι ονομασίες και χαρακτηρισμοί που της απέδωσε ο λαός, δηλώνουν τη λατρεία στο Θείο πρόσωπο της. Αλλού Μεγαλόχαρη και Θαλασσοκρατούσα κι αλλού Γλυκοφιλούσα και Βρεφοκρατούσα, η Παναγία βρίσκεται πάντοτε στο πλευρό των πιστών δίνοντάς τους δύναμη κι ελπίδα.

Το μεγαλύτερο προσκύνημα γίνεται στην Τήνο με τους πιστούς γονυπετείς να φτάνουν στο ναό της Ευαγγελίστριας για να εκπληρώσουν το τάμα τους στην εικόνα της Παναγίας. Ο Ιερός Ναός Ευαγγελιστρίας χτίστηκε στο σημείο όπου βρέθηκε η Εικόνα του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου. Η εικόνα θεωρείται από τους πιστούς θαυματουργή γι’ αυτό και χιλιάδες πιστών κάθε χρόνο ανηφορίζουν με θρησκευτική ευλάβεια προς το Ναό. Μάλιστα, η εύρεση της Αγίας Εικόνας το 1823 θεωρήθηκε θεϊκός οιωνός για το δίκαιο και την επιτυχία της επανάστασης ενάντια στον τουρκικό ζυγό, ενώ η ανέγερση του μεγαλοπρεπούς ναού αποτελεί το πρώτο μεγάλο αρχιτεκτονικό έργο του νεοσυσταθέντος ελληνικού κράτους.

Οι πιστοί από τη βόρεια Ελλάδα κατακλύζουν την Παναγία Σουμελά στις πλαγιές του Βερμίου, κοντά στο χωριό Καστανιά. Η εκκλησία κτίστηκε το 1951 από τους πρόσφυγες του Πόντου, στη μνήμη της ιστορικής ομώνυμης μονής, τα ερείπια της οποίας βρίσκονται στο όρος Μελά, κοντά στην Τραπεζούντα του Πόντου. Εδώ φυλάσσεται η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας, ο Τίμιος Σταυρός και το Ευαγγέλιο.

Στην κοσμοπολίτικη Πάρο την ημέρα του Δεκαπενταύγουστου πρωταγωνιστεί ο παλαιοχριστιανικός ναός της Εκατονταπυλιανής στο λιμάνι της Παροικιάς. Καβαλάρηδες κάνουν παρέλαση στους κεντρικούς δρόμους της Σιάτιστας. Οι παρέες καβαλάρηδων συγκεντρώνονται στην πλατεία της Γεράνειας και με τη συνοδεία παραδοσιακής μουσικής (χάλκινα) με τα στολισμένα άλογα διασχίζουν τη γραφική κωμόπολη, και πηγαίνουν στο μοναστήρι της Παναγίας στο Μικρόκαστρο, ακολουθώντας το παλιό λιθόστρωτο μονοπάτι. Το έθιμο έχει τις ρίζες του στα χρόνια της Τουρκοκρατίας.

Το δικό της μοναδικό χρώμα στον εορτασμό του Δεκαπενταύγουστου δίνει και η Κάρπαθος με κορυφαία στιγμή το χορό που γίνεται στην Όλυμπο, στην κεντρική εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου στο Πλατύ (πλατεία του οικισμού). Πρόκειται για ένα ναό του 17ου αιώνα, βυζαντινού ρυθμού, με τοιχογραφίες από την εποχή της Τουρκοκρατίας και με ξυλόγλυπτο τέμπλο εξαιρετικής τέχνης. Τα «φιδάκια της Παναγιάς» στην Κεφαλονιά είναι κάθε Δεκαπενταύγουστο πόλος έλξης, καθώς χιλιάδες κόσμου συγκεντρώνεται στο ναό της Κοίμησης της Θεοτόκου στα χωριά Mαρκόπουλο και Αργίνια στη νότια Κεφαλονιά. Η παράδοση θέλει τα φιδάκια να φέρνουν καλή τύχη στο νησί.

Στην γραφική κωμόπολη της Αγιάσου στη Λέσβο ο εορτασμός του Δεκαπενταύγουστου γίνεται με μοναδικό τρόπο. Με επίκεντρο την ξακουστή εκκλησία της Παναγίας της Αγιάσου, οι πιστοί απολαμβάνουν ένα από τα ωραιότερα πανηγύρια του ανατολικού Αιγαίου. Η ομώνυμη εικόνα είναι έργο του ευαγγελιστή Λουκά, πλασμένη με κερί και μαστίχα. Στο νησί της Αποκάλυψης, την Πάτμο, όπου τα πάντα περιστρέφονται γύρω από το ιστορικό μοναστήρι, οι μοναχοί τηρούν το έθιμο του επιταφίου της Παναγίας, ένα έθιμο με βυζαντινές καταβολές.

Ο χρυσοποίκιλτος επιτάφιος της Παναγίας περιφέρεται στα σοκάκια του νησιού σε μεγαλοπρεπή πομπή. Οι ψαράδες βγάζουν τα καΐκια τους στη θάλασσα και με τη συνοδεία της εικόνας από την περιοχή «Κονσολάτο» του λιμένα Σκάλας Πάτμου κατευθύνονται στον όρμο της Παναγίας του Γερανού. Όχι με μια, αλλά με δυο τελετουργίες γιορτάζουν στη Νίσυρο κάθε Δεκαπενταύγουστο.

Η μια γίνεται στην Παναγιά Σπηλιανή κι είναι η επίσημη εκκλησιαστική από τους ιερείς, οι οποίοι λιτανεύουν την εικόνα της Παναγίας έως το χωριό, για να ευλογήσει το πανηγύρι, ενώ η δεύτερη είναι παραδοσιακή τελετουργία και γίνεται από τις μαυροντυμένες Eννιαμερίτισσες, όπως λέγονται οι γυναίκες που έχουν ταχθεί στη Θεοτόκο. Η εορτή της Παναγιάς στο νησί της Ψερίμου όπου δεσπόζει η εκκλησία της Παναγιάς της «Μελαχρινής», όπως την αποκαλούν οι ντόπιοι λόγω του σκούρου χρώματος της ρωσικής τεχνοτροπίας εικόνας, είναι ιδιαίτερη. Με πλοιάρια κάτοικοι από την Κάλυμνο, την Κω και τη Νίσυρο καταφθάνουν για να ζητήσουν τη χάρη της Παναγίας. Ξεχωριστή στη Ρόδο είναι η Παναγιά η Καλόπετρα που βρίσκεται στην κορυφή της κοιλάδας των Πεταλούδων και που φέρεται να κτίστηκε το 1782 από τον ηγεμόνα της Μολδοβλαχίας Αλ. Υψηλάντη.

Στην Αχαΐα, ανήμερα της εορτής της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, γιορτάζει η ιστορική μονή του Μεγάλου Σπηλαίου. Η μονή, η οποία κτίστηκε το 362, βρίσκεται στο δρόμο που ενώνει την εθνική οδό Πατρών – Αθηνών με τα Καλάβρυτα και συγκεκριμένα στο άνοιγμα ενός μεγάλου φυσικού σπηλαίου της οροσειράς του Χελμού, επάνω από την απότομη χαράδρα του Βουραϊκού ποταμού. Κάθε χρόνο, πλήθος πιστών φθάνει στην μονή για να προσκυνήσει την ιερή εικόνα της Παναγίας της Μεγαλοσπηλαιώτισσας, που είναι έργο του Ευαγγελιστή Λουκά.

Στην Πάτρα, επίκεντρο του εορτασμού είναι η ιερά μονή της Παναγίας της Γηροκομίτισσας, η οποία ιδρύθηκε τον 10ο αιώνα και είναι κτισμένη σε λόφο, κοντά στην πόλη. Αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου είναι η ιερά μονή Μακελλαριάς, που βρίσκεται κοντά στην κοινότητα Λαπαναγοί και σε απόσταση 30 χιλιομέτρων από την πόλη των Καλαβρύτων. Η μονή κτίστηκε το 532 πάνω σε ένα γυμνό και απότομο βράχο. Στην Αιτωλοακαρνανία, στη Σφήνα Αγρινίου, ή Κυψέλη όπως είναι το σημερινό όνομα της κοινότητας, κάτοικοι και επισκέπτες τιμούν την εορτή της Παναγίας. Πριν από περίπου οκτώ χρόνια, έφθασε στην κοινότητα ακριβές αντίγραφο της ιερής εικόνας της Παναγίας Σουμελά, όπου την υποδέχθηκε πλήθος πιστών. Από τότε κάθε Δεκαπενταύγουστο τιμάται η Παναγία Σουμελά με πανηγυρικό εσπερινό την παραμονή και θεία λειτουργία ανήμερα της εορτής.

Στην Ηλεία οι πιστών τιμούν την Παναγία στα μοναστήρια που είναι αφιερωμένα στο πρόσωπό της. Συγκεκριμένα, ένα από τα πιο σημαντικά μοναστήρια της Ηλείας, είναι η ιερά μονή Κοίμησης της Θεοτόκου στην Λαμπεία, η οποία χρονολογείται από τον 18ο αιώνα, ενώ το μοναστήρι της Παναγίας στη Σκαφιδιά, χρονολογείται από τον 10ο αιώνα. Η ιερά μονή Καθολικής στη Γαστούνη ανεγέρθηκε το 920 προς τιμή της Παναγίας και θεωρείται σημαντικό βυζαντινό μνημείο, που προσελκύει πολλούς πιστούς κάθε χρόνο. Η ιερά μονή της Κρεμαστής, η οποία είναι κτισμένη πάνω σε βράχο, χρονολογείται από τον 12ο αιώνα, ενώ σημαντικής ιστορικής αξίας είναι και η ιερά μονή της Παναγίας στη Φραγκαβίλα Αμαλιάδας.

Στη Σκιάθο, οι επισκέπτες έχουν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν την περιφορά του Επιταφίου της Θεοτόκου, ένα έθιμο που καθιερώθηκε το 1809, χρονιά που ιδρύθηκε η Μονή της Παναγίας της Ευαγγελίστριας από τους Αγιορείτες μοναχούς. Στην Ευαγγελίστρια το 1807 σχεδιάστηκε, υφάνθηκε, ευλογήθηκε και υψώθηκε η πρώτη Ελληνική Σημαία με το λευκό Σταυρό στη μέση επί γαλανού φόντου. Στο Καρπενήσι, η Παναγία η Προυσού και η Παναγία Τατάρνας, στη Θήβα η Μεγάλη Παναγιά και στον Ορχομενό η Παναγία η Σκριπού, οι Μονές Αγάθωνος και Δαμάστας στη Φθιώτιδα, η Παναγία της Βαρνάκοβας στη Φωκίδα, της Παναγίας της Φανερωμένης Αρτάκης, της Χιλιαδούς, της Ντινιούς στην Ιστιαία, και της Κοιμήσεως Θεοτόκου Μάτζαρη Οξυλίθου είναι ορισμένα από τα θρησκευτικά μνημεία αφιερωμένα στην Μεγαλόχαρη σε όλη τη Στερεά Ελλάδα.

Την ίδια στιγμή το «Πάσχα του καλοκαιριού» είναι σημείο ορόσημο για το μεγαλύτερο μέρος των ορεινών χωριών στη Δυτική Φθιώτιδα, την Ευρυτανία και την ορεινή Φωκίδα αφού αυτή την περίοδο έχουν προσδιοριστεί χρονικά τα ανταμώματα των ξενιτεμένων στα πανηγύρια που οργανώνονται.

Στις 23 Αυγούστου οι εορτασμοί στο Άγιον Όρος

«Το Άγιον Όρος γιορτάζει με ξεχωριστή ευλάβεια και τιμή την Υπεραγία Θεοτόκο γιατί είναι πραγματικά το περιβόλι της Παναγίας. Η μοναστική κοινότητα ακολουθεί το παλαιό ημερολόγιο και στις 23 Αυγούστου γιορτάζει την Κοίμηση της Θεοτόκου, το "Πάσχα του καλοκαιρού", όπως το περιέγραψε ο συγγραφέας και ζωγράφος Φώτης Κόντογλου» αναφέρει χαρακτηριστικά ο καθηγητής του τμήματος Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας.

Από τη νύχτα γίνονται αγρυπνίες στις οποίες ψάλλονται ψαλμωδίες για την Παναγία. Ακολουθεί σε όλα τα μοναστήρια πανηγυρική γιορταστική τράπεζα για όλο τον κόσμο, μοναχούς και επισκέπτες.

«Οι αγιορείτες μοναχοί, από τη στιγμή που παίρνουν το σχήμα και μέχρι την ώρα της αποδημήσεώς τους στη βασιλεία των ουρανών, δεν θα ήταν δυνατόν να μην προσκυνούν τη χάρη της Παναγίας και να ζητούν τη βοήθειά Tης για τη σωτηρία της ψυχής τους και τη σωτηρία όλου του κόσμου. Όπως είναι, άλλωστε, γνωστό το περιβόλι της Παναγίας, με τους Έλληνες, τους Ρώσους, τους Σέρβους και τους Βούλγαρους μοναχούς κατά τη διάρκεια της μακραίωνης ιστορίας του, πολλές φορές χρειάστηκε τη βοήθειά Tης. Οι μοναχοί δεν αποκαλούν την Παναγία μόνο Θεοτόκο αλλά και Μπογκορόντισσα, Δοχειάρισσα και Βατοπεδινή, Βηματάρρισσα και Πόπσκαγια. Διακόνισσα και Κουκουζέλισσα, Παπαδική και Γαλακτοτροφούσσα, Πορταϊτισσα και Δεξιοκρατούσσα. Υπάρχει πλήθος ακόμη από προσωνύμια που τις περισσότερες φορές κρύβουν πίσω τους έναν θρύλο ή ένα θαύμα» προσθέτει.

Οι θαυματουργές εικόνες της Παναγίας στο Άγιον Όρος

Στο Άγιον Όρος, εξάλλου, υπάρχουν πάρα πολλές θαυματουργές εικόνες της Παναγίας, μερικές, όμως, από αυτές είναι ιδιαίτερα γνωστές. Ο καθηγητής Μιχαήλ Τρίτος αναφέρει χαρακτηριστικά την εικόνα του Άξιον Εστί στο ναό του Πρωτάτου στις Καρυές.

Η παράδοση αναφέρει ότι στα τέλη του 10ου αιώνα, σε ένα κελί κάτω από τη σκήτη του Αγίου Ανδρέα, ασκήτευαν δύο μοναχοί. Τη στιγμή που ο ένας τελούσε την προσευχή του όρθρου της Κυριακής και ενώ ο άλλος έλειπε για να συμμετέχει σε αγρυπνία στις Καρυές, εμφανίστηκε στον πρώτο μοναχό ένας νέος που ζήτησε φιλοξενία. Οι δύο μαζί συνέχισαν τον όρθρο και την ώρα που έπρεπε να ψάλλουν στην Παναγία τον ύμνο «Μεγαλύνει η ψυχή μου τον Κύριον?» ο φιλοξενούμενος νέος άρχισε να ψέλνει ένα άλλο ύμνο, το «αξιόν εστίν ως αληθώς, μακαρίζειν σε». Ο μοναχός ενθουσιάστηκε και ζήτησε από τον νέο να γράψει τον ύμνο. Αυτό και έκανε και στη συνέχεια εξαφανίστηκε. Σύμφωνα με την παράδοση ο φιλοξενούμενος μοναχός ήταν ο Αρχάγγελος Γαβριήλ και έκτοτε η Ιερά Κοινότητα αποφάσισε τη μεταφορά της εικόνας, την οποία και μετονόμασε σε «Άξιον Εστί» στο Πρωτάτο, όπου και συνεχίζει να θαυματουργεί.

Για την Παναγία Κουκουζέλισσα στο Μοναστήρι της Μεγίστης Λαύρας λέγεται ότι η Θεοτόκος παρουσιάστηκε στον μοναχό Ιωάννη Κουκουζέλη και του έβαλε στο χέρι ένα χρυσό νόμισμα. Τότε οι γέροντες κρέμασαν το νόμισμα στην εικόνα της Παναγίας που έκανε πλήθος θαύματα. Πολύ γνωστές είναι η Παναγιά η Κτητόρισσα στην Ιερά Μονή Βατοπεδίου, η Παναγιά η Πορταΐτισσα στο μοναστήρι των Ιβήρων που προκαλεί δέος στους προσκυνητές με την αυστηρότητά της και η Παναγία η Τριχερρούσα στη σέρβικη Ιερά Μονή Χιλανδαρίου. Η εικόνα αυτή μεταφέρθηκε στις αρχές του Αυγούστου στο Σταυρό του Δήμου Βόλβης όπου εκτέθηκε σε λαϊκό προσκύνημα.

Ονομάζεται «Τριχερούσα» καθώς σε αυτήν φαίνεται και ένα τρίτο -ασημένιο- χέρι. Σύμφωνα με την παράδοση, η εικόνα αποτελούσε οικογενειακό κειμήλιο του Αγίου Ιωάννη του Δαμασκηνού, ο οποίος το έτος 705-715, πολέμιος των Εικονομάχων, συκοφαντήθηκε στον χαλίφη της Συρίας Ουάλιδ, που διέταξε να του κοπεί το δεξί χέρι. Ο Άγιος ικέτευσε την Παναγία να τον θεραπεύσει και όταν το πρωί ξύπνησε και είδε ότι το χέρι του είχε αποκατασταθεί, έβαλε αργυρό ομοίωμα του χεριού του κάτω από το αριστερό μέρος της Εικόνας της Παναγίας.

Αργότερα ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός έγινε μοναχός στη Λαύρα του Αγίου Σάββα του Ηγιασμένου στην Παλαιστίνη, μεταφέροντας την εικόνα μαζί του. Το έτος 1217 ο Άγιος Σάββας ο Χιλανδαρηνός, υιός του Σέρβου βασιλέα Στεφάνου Νεμάνια, μετέφερε την εικόνα στην Ιερά Μονή Χιλανδαρίου του Αγίου Όρους. Το έτος 1347, ο Σέρβος Κράλης Δρούσαν, τη μετακίνησε ως ευλογία στη Σερβία και την τοποθέτησε στην Ιερά Μονή Στουντενίτσης. Η παράδοση αναφέρει ότι στις αρχές του 15ου αιώνα, λίγο πριν οι Τούρκοι καταλάβουν τη Σερβία, οι μοναχοί έδεσαν την εικόνα στη ράχη ενός γαϊδάρου και άφησαν το ζώο ελεύθερο, ώστε η Παναγία να το οδηγήσει. Με θαυματουργικό τρόπο, το ζώο κατέληξε στην Ιερά Μονή Χιλανδαρίου, οδηγώντας εκεί την Παναγία Τριχερούσα, που θεωρείται σήμερα η Ηγουμένη-Πολιούχος της Ιεράς Μονής Χιλανδαρίου και Προστάτης του Σέρβικου Ορθόδοξου λαού.

Τα προσκυνήματα στη Μακεδονία

Εκτός, όμως, από το πιο γνωστό προσκύνημα, εκείνο της Παναγίας Σουμελά, υπάρχουν και πολλά άλλα στην ευρύτερη περιοχή της Μακεδονίας. Στο Παγγαίο όρος βρίσκεται η Ιερά Μονή Εικοσιφοίνισσας που αποτελεί πόλο έλξης πιστών οι οποίοι καταφθάνουν εκεί για να προσκυνήσουν την αχειροποίητο εικόνα της Θεοτόκου. Βρίσκεται στο δρόμο Καβάλας - Σερρών, στα όρια των δύο νομών, αμέσως μετά την Κορμίστα σε μια κατάφυτη τοποθεσία και σε υψόμετρο 743 μέτρων.

Η Μονή Παναγίας Γουμένισσας στο νομό Κιλκίς υπήρξε η αφορμή για να δημιουργηθεί εκεί η μικρή ομώνυμη πόλη. Το σημαντικότερο αντικείμενο της μονής είναι η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας της Γουμένισσας έργο του 13ου αιώνα μ.Χ. η οποία τιμάται τέσσερις φορές το χρόνο.

Η Μονή Παναγίας Δοβρά στην Καλή Παναγιά Ημαθίας ιδρύθηκε το 12ο αιώνα. Φιλοξενεί τη θαυματουργή εικόνα της Παναγίας Δοβρά ενώ το μοναστήρι πανηγυρίζει και κατά την εορτή της Ζωοδόχου Πηγής εξαιτίας του αγιάσματος που υπάρχει στο χώρο.

Στο Λευκώνα Σερρών λειτουργεί η Μονή της Παναγίας Βύσσιανης όπου βρίσκεται η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας. Η παράδοση λέει ότι την είχε εντοπίσει ένας γεωργός και στο σημείο εκείνο χτίστηκε μια εκκλησία.

Ο καθηγητής Μιχαήλ Τρίτος δεν παραλείπει να αναφέρει και την Μονή Μολυβδοσκέπαστου στη μητρόπολη Κόνιτσας αλλά και την Παναγία Χρυσοβίτσα στο Μέτσοβο, έργο του Ευαγγελιστή Λουκά

Στο τραπέζι της Παναγιάς

Ο Δεκαπενταύγουστος έχει αναμφισβήτητα γεύση καλοκαιριού και θαλασσινού αέρα. Κάθε τόπος στην ηπειρωτική και νησιωτική Ελλάδα έχει ξεχωριστά γαστρονομικά έθιμα και παραδόσεις γι αυτή τη μοναδική μέρα γιορτής.

Η Κρήτη στρώνει το τραπέζι προσφέροντας κατά κύριο λόγο, κόκκινο κρέας. Στα Χανιά προσθέτουν στην κατσαρόλα και κόκορα ή κοτόπουλο συνοδεύοντάς το πάντοτε με πιλάφι, ενώ καταναλώνεται και κρέας ψημένο είτε σε φούρνο με κληματόβεργες, είτε στη θράκα, ενώ σε κάποια χωριά συναντάμε και το αντικριστό.

Στο Ρέθυμνο, τα πιάτα γεμίζουν με μπουρέκια, αντικριστό στη φωτιά, αρνίσιο κρέας, πιλάφι, μυρωδάτα χειροποίητα λουκάνικα, μακαρόνια με τριμμένο ξερό ανθότυρο, ντολμαδάκια με γιαούρτι, κολοκυθοανθούς γεμιστούς, ψητό στις κληματόβεργες στο φούρνο με πατάτες οφτές. Φυσικά από το τραπέζι δεν λείπουν ποτέ το κρασί, η τσικουδιά και το ρακόμελο, ενώ το επιδόρπιο, περιλαμβάνει ψητό μήλο, γαλακτομπούρεκο, καλτσούνια με τυρί και μέλι. Στην Κεντρική Εύβοια τον πρώτο λόγο στο τραπέζι έχει το παραδοσιακό στιφάδο που «πρωταγωνιστεί» στο ξεχωριστό πανηγύρι στο χωριό Οξύλιθος, κατά τον εορτασμό της Παναγίας Πετριώτισσας ή Παναγίας Χατηριάνισσας.

Στο νησί των Φαιάκων κάθε Δεκαπενταύγουστο βάζει κατσαρόλα και μαγειρεύει την φημισμένη παστιτσάδα με κόκορα, που έχει ρίζες στην βενετσιάνικη κουζίνα και συνδυάζει σήμερα τα μακαρόνια με τον κόκορα, ενώ κατά τα βενετικά έτη συνδύαζε τα μακαρόνια με το «κυνήγι» του βασιλιά. Στα κυκλαδίτικα νησιά, όπως η Πάρος, Σαντορίνη, Ίος και Σίφνος ανήμερα της Παναγίας ένα πιάτο δίνει γεύση στην γιορτή, το «κυκλαδίτικο ρόστο». Το ρόστο έχει ιταλική καταγωγή και περιλαμβάνει κρέας με πατάτες, καρότα και μανιτάρια, σερβιρισμένο με χοντρά μακαρόνια. Χοιρινό ρόστο με δεντρολίβανο και μπύρα, συναντάται και στην Κεφαλονιά, καθώς και στην Κύπρο το οποίο παρασκευάζεται με πολλά είδη κρέατος, κυρίως με κυνήγι.