Ο Μαχέντρα Σαπκότα συγκαταλέγεται στους λίγους τυχερούς που θεωρούνται ότι τα έχουν καταφέρει. Δεν εργάζεται πλέον στις απέραντες φυτείες, αλλά σε ένα μικρό μαγαζάκι του Σάο Τεοτόνιο, στις ακτές του Ατλαντικού, το οποίο πουλάει προϊόντα από το Νεπάλ και την Ινδία. Και το κυριότερο για τον 34χρονο Νεπαλέζο: εργάζεται πλέον νόμιμα.
Αυτό φαντάζει σαν μακρινό και άπιαστο όνειρο για πολλούς συμπατριώτες του αλλά και άλλους μετανάστες από την Ινδία, το Μπαγκλαντές, το Πακιστάν και το Βιετνάμ. Τα τελευταία χρόνια και μετά την ραγδαία ανάπτυξη μεγάλων αγροτικών επιχειρήσεων, καταφθάνουν στην ευρύτερη περιοχή της επαρχίας Αλεντέγο όλο και περισσότεροι Ασιάτες.
3-3,40 € το ωρομίσθιο
Μόνον στο Σάο Τεοτόνιο που έχει μόνιμο πληθυσμό 6.500 κατοίκους προστέθηκαν τα τελευταία χρόνια 4.000 μετανάστες. Στην ευρύτερη περιοχή ο αριθμός των μεταναστών ανέρχεται σε ορισμένες χιλιάδες. Απασχολούνται κυρίως στην καλλιέργεια και συγκομιδή φρούτων και λαχανικών, που εξάγονται σε άλλες χώρες της ΕΕ. Συνήθως εργάζονται 10 και πλέον ώρες τη μέρα χωρίς να εξαιρούνται τα Σαββατοκύριακα και οι αργίες, και αυτό για μισθούς πείνας. «Παίρνουν μεταξύ 3 και 3,40 ευρώ την ώρα. Αν είναι τυχεροί», λέει ο Μαχέντρα Σαπκότα.
«Εν τέλει κάποιος πρέπει να κάνει και αυτή τη δουλειά», λέει η κοινωνική λειτουργός Τάνια Γκουερέιρο, η οποία εργάζεται σε ΜΚΟ της πόλης Οντεμίρα. Στην επαρχία Αλεντέγο, όπως λέει, που έχει ούτως ή άλλως μικρό πληθυσμό, δεν υπάρχουν αρκετά εργατικά χέρια και οι Πορτογάλοι δεν θέλουν να δουλέψουν στα χωράφια. «Είναι σκληρή εποχική δουλειά για την οποία οι επιχειρήσεις δεν βρίσκουν άλλους εργάτες». Έτσι λοιπόν όλο και περισσότεροι Ασιάτες καταφθάνουν στο Αλεντέγο, έχοντας εν μέρει προσκληθεί νομίμως, εντούτοις ερχόμενοι τελικά παράνομα. Πολλοί δυστυχώς πέφτουν θύματα αδίστακτων διακινητών. Οι υποθέσεις αυτές όμως σπανίως εξιχνιάζονται ελλείψει επαρκών αποδεικτικών στοιχείων.
Απάνθρωπες συνθήκες διαβίωσης
Στη δε Πορτογαλία και την επαρχία Αλεντέγο συγκεκριμένα οι μετανάστες από την Ασία ζουν συχνά υπό απάνθρωπες συνθήκες, ακόμη και σε κοντέινερ ή μισογκρεμισμένα σπίτια, χωρίς ρεύμα και πόσιμο νερό. «Αναζητούμε μια καλύτερη ζωή», λέει ο Σαπκότα. Προκειμένου να συντηρήσουν την οικογένεια, όπως λέει, οι περισσότεροι είναι διατεθειμένοι να ανεχθούν πολλά: όχι μόνον να έρθουν παράνομα στην Πορτογαλία αλλά και να δουλέψουν υπό πολύ χειρότερες συνθήκες από τις υποσχόμενες. Ο ίδιος έφτασε στην Πορτογαλία πριν από τέσσερα χρόνια μέσω Δανίας. «Έτσι είναι η ζωή, αλλά σήμερα είμαι καλά και είμαι ευτυχισμένος».
Οι περισσότεροι Ασιάτες στο Αλεντέγο όμως δεν είναι. «Μερικές φορές έρχονται καθημερινά έως και 50 άτομα για να μοιραστούν μαζί μου τα προβλήματά τους», λέει η κοινωνική λειτουργός Τάνια Γκουερέιρο. Και ενώ παλαιότερα η ίδια μπορούσε συνήθως να βοηθήσει πολλούς από αυτούς, πλέον καθίσταται όλο και πιο δύσκολο να συγκεντρώσει τα απαραίτητα έγγραφα. Η νέα κυβέρνηση της Πορτογαλίας έχει κάνει πολύ πιο δύσκολη, αν όχι αδύνατη, την εκ των υστέρων νομιμοποίηση παράτυπων μεταναστών. Ο αριθμός τους όμως αυξάνεται και θα συνεχίσει να αυξάνεται όσο η αγροτική οικονομία εξακολουθεί να αναπτύσσεται με τους ίδιους ταχείς ρυθμούς.
Η πορτογαλική οικονομία έχει ανάγκη τις εξαγωγές αγροτικών προϊόντων και αυτές εξαρτώνται από τα φθηνά εργατικά χέρια. Πρόκειται για έναν φαύλο κύκλο τον οποίο προτιμά να αποσιωπά η κυβέρνηση.
Γιόχεν Φαγκέτ / Κώστας Συμεωνίδης
Πηγή: Deutsche Welle