Skip to main content

Μεγάλες αλλαγές στο ασφαλιστικό μέσα στο 2017 - Δείτε παραδείγματα

Ποιοι βγαίνουν χαμένοι και ποιοι ευνοούνται από τις αλλαγές στο νέο σύστημα συνταξιοδότησης που τίθεται σε εφαρμογή από το νέο έτος.

Σαρωτικές αλλαγές στο ασφαλιστικό φέρνει η εγκύκλιος του Υπουργείου Εργασίας που θα μπει σε εφαρμογή από την 1/1/2017.

Η έκδοση της συγκεκριμένης εγκυκλίου καθυστέρησε κατά 6 μήνες, καθώς οι σχετικές διατάξεις του νόμου Κατρούγκαλου ψηφίστηκαν και ισχύουν από 13/5/2016 με το νόμο 4387/2016. Οι επιμέρους ρυθμίσεις που νομοθετήθηκαν μετέπειτα με τροπολογίες και με εγκυκλίους, θα αρχίσουν να εφαρμόζονται στο σύνολό τους και καθολικά μέσα στο 2017, ανατρέποντας όλα όσα γνωρίζαμε έως σήμερα για την ασφάλιση, τις εισφορές, τις συντάξεις και τα επιδόματα.

Οι νέες ρυθμίσεις επηρεάζουν τους πάντες: Μισθωτούς, συνταξιούχους, ελεύθερους επαγγελματίες, αυτοαπασχολουμένους (με ή χωρίς μπλοκάκι), αγρότες, ακόμη και τους ανέργους, καθώς για να λάβουν σύνταξη θα πρέπει να έχουν ασφάλιση τουλάχιστον 5 ετών από το 2002 και μετέπειτα.

Το νέο σύστημα ευνοεί όσους έχουν συντάξιμες αποδοχές έως 1.000 ευρώ και χρόνο ασφάλισης κυρίως από 20ετία και πάνω, ενώ βαριές απώλειες θα υπάρξουν για τους μισθωτούς με μέσες και υψηλές αποδοχές. Μειώσεις 10%-30% θα υποστούν δημόσιοι υπάλληλοι, ελεύθεροι επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενοι επιστήμονες.

Τα χρόνια ασφάλισης (αριθμός ενσήμων) και το συνολικό ποσό που έχει καταβληθεί σε ασφαλιστικές εισφορές θα είναι τα δύο κριτήρια βάσει των οποίων θα διαμορφώνονται οι νέες συντάξεις  για τους ασφαλισμένους που υπέβαλαν αιτήσεις μετά τις 12/5/2016.

Με το νέο τρόπο θα υπολογιστούν και οι ήδη καταβαλλόμενες συντάξεις προκειμένου να προκύψει το τελικό ποσό που θα αποτελείται από την «εθνική» σύνταξη, την «ανταποδοτική» και την «προσωπική διαφορά» (διαφορά μεταξύ της τώρα καταβαλλόμενης και εκείνης που θα προκύψει με τον επανυπολογισμό).

H ανταποδοτική σύνταξη υπολογίζεται με βάση τις συντάξιμες αποδοχές από το 2002 και μετά, τον ακριβή πραγματικό χρόνο ασφάλισης και τους συντελεστές αναπλήρωσης που εφαρμόζονται κλιμακωτά. Για την εύρεση των συντάξιμων αποδοχών των μισθωτών συμπεριλαμβάνονται τα δώρα Χριστουγέννων, Πάσχα και τα επιδόματα αδείας για τα οποία έχουν καταβληθεί εισφορές. Οι αποδοχές του ασφαλισμένου προσαυξάνονται κατά την ετήσια μεταβολή μισθών, ώστε να μην μειώνονται δραματικά οι νέες συντάξεις. Το ποσοστό μεταβολής δεν έχει ακόμα προσδιοριστεί από την Στατιστική Αρχή.

Παραδείγματα

Μισθωτοί

-Μισθωτός με πλήρη απασχόληση από 1.1.2002 μέχρι 31.7.2020. Αποχωρεί την 1.8.2020 στα 63 με 12.000 ημέρες ασφάλισης (40ετία). Έστω ότι είχε συντάξιμες αποδοχές από 1.1.2002 έως 31.7.2020 : 216.000 ευρώ και χρόνο ασφάλισης 223 μήνες. Οι Συντάξιμες Αποδοχές του είναι 216.000/223=968,61 ευρώ. Η ανταποδοτική σύνταξη είναι 968,61*42,8%(ποσοστό αναπλήρωσης για 40ετία) =414,57 ευρώ. Ο ίδιος θα δικαιωθεί και εθνική σύνταξη 384 ευρώ και έτσι έχει συνολική σύνταξη 798,57 ευρώ. Αν είχε 8.755 ημέρες στα Βαρέα (έχουν καταβληθεί γι αυτές 3,6% επιπλέον εισφορές) θα πάρει και προσαύξηση 0,075% για καθεμία ποσοστιαία μονάδα επιπλέον εισφοράς ανά έτος.

-Μισθωτός φεύγει 1/12/2022 στα 62 με 16 έτη ασφάλισης και 3.900 ημέρες στα βαρέα εκ των οποίων 1.100 την τελευταία 13ετία. Με συντάξιμες αποδοχές 725 ευρώ παίρνει ανταποδοτική σύνταξη 89,83 ευρώ.

Ελεύθεροι επαγγελματίες - αυτοαπασχολούμενοι

-Παλαιός ασφαλισμένος ΟΑΕΕ (πρώην ΤΕΒΕ) συνταξιοδοτείται από 1.1.2017 με 40 έτη. Για τις συντάξιμες αποδοχές του λαμβάνονται υπόψη οι εισφορές που καταβλήθηκαν από 1/1/2002 - 31/12/2016. Αν το 2002 πλήρωνε κάθε μήνα 143 ευρώ στην Ζ κατηγορία, τότε πλήρωσε 1.716 ευρώ (143*12) όλο το έτος. Το ποσό αυτό, αναγόμενο σε εισφορά 20% αντιστοιχεί σε εισόδημα 8.580 ευρώ. Αυτές είναι οι συντάξιμες αποδοχές για το 2002. Αντιστοίχως αν το 2007 πλήρωνε 246,75 (5η ασφαλιστική κατηγορία), για όλο το 2007 είχε πληρώσει 2.961 ευρώ (246,75 * 12 ) ποσό που αντιστοιχεί σε εισόδημα 14.804 ευρώ. Με τον ίδιο τρόπο αθροίζονται όλες οι πραγματικές εισφορές που έχουν πληρωθεί, ανάγονται σε θεωρητικό εισόδημα βάσει ασφαλίστρου 20% ώστε να προκύψουν οι θεωρητικές αποδοχές για κάθε έτος. Έστω ότι ο συγκεκριμένος ασφαλισμένος ΟΑΕΕ είχε για 180μήνες συντάξιμες αποδοχές 222.750,48. Οι μηνιαίες συντάξιμες αποδοχές του ανέρχονται σε €1237,50 (222.750,48€/180μήνες) και η ανταποδοτική σύνταξη σε €529,03(€ 1237,5 x 42,75%).

-Παλαιός ασφαλισμένος ΤΣΜΕΔΕ, ελεύθερος επαγγελματίας φεύγει από 1/1/2017 με 41 έτη ασφάλισης, 5 μήνες και 15 ημέρες, έχοντας καταβάλλει εισφορές μέχρι και 15/12/2016. Για τις συντάξιμες αποδοχές υπολογίζονται οι εισφορές που καταβλήθηκαν από 1/1/2002 έως και 15/12/2016. Αν το 2002 πλήρωνε 107.44 ευρώ το μήνα προκύπτει πως είχε πληρώσει 1.289,28 για όλο το 2002 που ανάγεται σε εισόδημα 6.446 ευρώ. Αν το 2013 πλήρωνε κύρια εισφορά 138,67 και πρόσθετη 13,87, άρα συνολικό ποσό 1830 το χρόνο, ποσό που αντιστοιχεί σε εισόδημα 9.152 ευρώ. Προσθέτοντας όλα αυτά τα ποσά συντάξιμων αποδοχών προκύπτει πως για 179,60 μήνες (179 μήνες + 15/25) έχει καταβάλλει €122.002,75. Άρα οι μηνιαίες συντάξιμες αποδοχές του ανέρχονται σε €679,30 (€122.002,75 / 179,60 μήνες) και η ανταποδοτική σύνταξη σε €310,65 (€679,30 x 45,73%).

-Παλαιός ασφαλισμένος ΤΣΑΥ, ελεύθερος επαγγελματίας με 41 έτη, 5 μήνες και 15 ημέρες, συνταξιοδοτείται από 1/1/2017 έχοντας καταβάλλει εισφορές μέχρι 15/12/2016. Για 179,60 μήνες έχει θεωρητικές συντάξιμες αποδοχές (με τον ίδιο μηχανισμό όπως ανωτέρω) €160.458,68 και οι μηνιαίες συντάξιμες αποδοχές €893,42 (€160.458,68 / 179,60 μήνες). Το ποσό της ανταποδοτικής σύνταξης ανέρχεται σε €408,56 (€893,42 x 45,73%).

-Παλαιά ασφαλισμένη του Τομέα Ασφάλισης Νομικών φεύγει με 25 έτη 8 μήνες και 12 ημέρες από 1/10/2018. Για τον υπολογισμό των συντάξιμων αποδοχών λαμβάνονται οι εισφορές που καταβλήθηκαν από 1/1/2002 έως και 30/9/2018. Έστω πως οι συντάξιμες αποδοχές για 201 μήνες φτάνουν σε €141.612,30. Οι μηνιαίες συντάξιμες αποδοχές ανέρχονται σε €704,54 (€141.612,30 / 201 μήνες) και η ανταποδοτική σύνταξη σε €150,84 (€704,54 x 21,41%).
Να σημειωθεί ότι η διαδικασία επανυπολογισμού και αναπροσαρμογής πρέπει να ολοκληρωθεί μέχρι τις 30 Σεπτεμβρίου 2017, ωστόσο ως τώρα η διαδικασία βρίσκεται στο σημείο μηδέν.

Εκτιμάται ότι με τον επανυπολογισμό θα διαπιστωθεί ότι οι περισσότεροι συνταξιούχοι παίρνουν σύνταξη μεγαλύτερη από αυτή που θα λάβει ένας νέος συνταξιούχος, έχοντας ακριβώς τις ίδιες προϋποθέσεις συνταξιοδότησης (χρόνια ασφάλισης και εισφορές).

Σ' αυτές τις περιπτώσεις δεν θα μειωθούν οι συντάξεις, αλλά το υπερβάλλον ποσό θα καταβάλλεται ως «προσωπική διαφορά» και θα συμψηφίζεται με τυχόν μελλοντικές αυξήσεις στις συντάξεις.( To ΔΝΤ επιμένει στην άμεση αφαίμαξη της προσωπικής διαφοράς).

Στις περιπτώσεις που η καταβαλλόμενη σύνταξη είναι μικρότερη αυτής που προκύπτει από την αναπροσαρμογή, προσαυξάνεται κατά το ένα πέμπτο της διαφοράς κάθε χρόνο, ώστε σε πέντε χρόνια να έχει καλυφθεί η διαφορά (από το 2019 και έως το 2023 ).

Σύμφωνα με την εγκύκλιο που υπογράφει ο υφυπουργός Εργασίας Αν.Πετρόπουλος  η διαδικασία επανυπολογισμού  αφορά τις ήδη καταβαλλόμενες κύριες συντάξεις (γήρατος, αναπηρίας, θανάτου) ή αυτές για τις οποίες οι αιτήσεις υποβλήθηκαν πριν από την έναρξη ισχύος του νόμου Κατρούγκαλου, (έως τις 12 Μαΐου 2016). Ο επανυπολογισμός δεν αφορά τις συντάξεις του ΟΓΑ και τις συντάξεις που χορηγούνται από το Ταμείο Σύνταξης της Τράπεζας της Ελλάδος.

Η εγκύκλιος για την ανταποδοτική σύνταξη ξεκαθαρίζει τον μηχανισμό σύγκρισης παλιάς και νέας σύνταξης, ώστε όσοι φύγουν μέχρι τα τέλη του 2018 να πάρουν «προσωπική διαφορά» αν η νέα τους σύνταξη υπολείπεται κατά 20% και πλέον της παλιάς, ακόμη και μετά από όλες τις μνημονιακές περικοπές που έχουν επιβληθεί από το 2010 και μετά. Συγκρίνονται τα καθαρά ποσά προ φόρου, δηλαδή η μεικτή παλιά σύνταξη αφαιρούμενων όλων των μνημονιακών περικοπών και η μεικτή νέα αφαιρούμενων των εισφορών υπέρ ΑΚΑΓΕ και υγείας. Αν τα δυο αυτά ποσά έχουν διαφορά μεγαλύτερη του 20% ο ασφαλισμένος δικαιούται το μισό της διαφοράς αν φύγει το 2016, το 1/3 αυτής αν αποχωρήσει το 2017 και το 1/4 αν φύγει εντός του 2018.

Χρονοδιάγραμμα

Η διαδικασία αναπροσαρμογής των κύριων συντάξεων πρέπει να έχει ολοκληρωθεί έως 30/9/2017, ενώ η αναπροσαρμοσμένη σύνταξη και η προκύπτουσα προσωπική διαφορά πρέπει να έχουν αποτυπωθεί στο πληροφοριακό σύστημα του ΕΦΚΑ έως 1/1/2018.

Ο επανυπολογισμός και η αναπροσαρμογή θα γίνουν σταδιακά ως εξής:

1.Μέχρι τις 30/9/2016 έπρεπε να έχει ολοκληρωθεί ο επανυπολογισμός του 10% των συντάξεων και η αναπροσαρμογή τους  να ολοκληρωθεί μέχρι 31/12/2016. Ήδη το χρονοδιάγραμμα έχει πέσει έξω, καθώς η εγκύκλιος για τον τρόπο καθορισμού της ανταποδοτικής σύνταξης εκδόθηκε στις 23 Δεκεμβρίου  και καμία παλαιά ή νέα σύνταξη  δεν έχει υπολογιστεί με τον τρόπο που προβλέπεται στο νόμο Κατρούγκαλου.

2.Μέχρι 31/12/2016 πρέπει να έχει ολοκληρωθεί ο επανυπολογισμός του 40% των συντάξεων και η αναπροσαρμογή τους να γίνει μέχρι 31/3/2017

3.Μέχρι 31/3/2017 πρέπει να έχει ολοκληρωθεί ο επανυπολογισμός του 70% των συντάξεων και η αναπροσαρμογή να ολοκληρωθεί μέχρι 30/6/2017

4.Μέχρι 30/6/2017 πρέπει να έχει ολοκληρωθεί ο επανυπολογισμός όλων των συντάξεων (100%) και η αναπροσαρμογή τους να έχει ολοκληρωθεί μέχρι 30/9/2017.