Skip to main content

Απόλυτος κυρίαρχος του πολιτικού σκηνικού ο ΣΥΡΙΖΑ

Τι διαπιστώνουν οι πολιτικοί επιστήμονες, που επί διήμερο εξέτασαν στη Θεσσαλονίκη το ελληνικό πολιτικό σύστημα μετά τις τελευταίες εκλογές.

Κυριαρχία του ΣΥΡΙΖΑ σε ένα ασταθές πολιτικό σκηνικό, ανάκαμψη του δικομματισμού και οι πολιτικές εξελίξεις σε απόλυτη συνάρτηση με την κρίση είναι τα σημαντικότερα συμπεράσματα των πολιτικών επιστημόνων, που συμμετείχαν στο ετήσιο συνέδριο του «Δικτύου Μελέτης των εκλογών, της κοινής γνώμης και των κομμάτων» του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, με κεντρικό θέμα φέτος «Το ελληνικό κομματικό σύστημα μετά τις εκλογές της 25ης Ιανουαρίου 2015».

Μια σειρά από σημαντικές εργασίες επιστημόνων επιχείρησαν να δώσουν απαντήσεις στα αποτελέσματα των τελευταίων βουλευτικών εκλογών, αλλά και να εκτιμήσουν τη σημερινή επιρροή και την προοπτική των κομμάτων. Σε μια περίοδο μάλιστα που οι αλλαγές σε όλα τα κόμματα είναι ραγδαίες.

Ο ομότιμος καθηγητής Πολιτικών Επιστημών του Παντείου Πανεπιστημίου, Ηλίας Νικολακόπουλος, χαρακτήρισε το κομματικό σύστημα ασταθές και επισήμανε ότι για να σταθεροποιηθεί θα χρειαστούν αρκετές εκλογικές αναμετρήσεις. ΜΕ εξαίρεση το ΚΚΕ και τη Χρυσή Αυγή όλα τα άλλα κόμματα, όπως τόνισε ο κ. Νικολακόπουλος, εμφανίζουν λόγω διαπραγμάτευσης εσωτερικές τριβές. «Ένα κομματικό σύστημα είναι αμφίβολο αν μπορεί να σταθεροποιηθεί αν δε σταθεροποιηθεί το οικονομικό περιβάλλον στη χώρα», είπε ο κ. Νικολακόπουλος.

Ο ίδιος είπε ότι είναι σπάνιο το ποσοστό 36% που πήρε ο ΣΥΡΙΖΑ τον προηγούμενο Ιανουάριο σε ευρωπαϊκό επίπεδο και εκτίμησε πως αυτό μπορεί να είναι η απαρχή ενός «ηγεμονικού κόμματος». Ενισχυτικό της άποψης αυτής είναι το γεγονός ότι η δύναμη του κόμματος αυξήθηκε κατά 10% μέσα σε μόλις δυόμισι χρόνια, αύξηση που δεν υπήρξε ούτε στα χρόνια του δικομματισμού. Ο κ. Νικολακόπουλος είπε ότι αυτό είναι κάτι περισσότερο από μια τιμωρητική ψήφος για τους κυβερνώντες. «Η τρικομματική του 2012 είχε 48% και το 2015 κατέληξε να έχει 32%», επισήμανε. Πάντως ο κ. Νικολακόπουλος τόνισε ότι μπορεί να έχει δημιουργηθεί νέος δικομματισμός (ΝΔ – ΣΥΡΙΖΑ), αλλά με ποσοστό κάτω του 65% θεωρείται ισχνός. Ο ίδιος χαρακτήρισε το σημερινό πολιτικό σύστημα «πολωμένο πολυκομματισμό» και είπε πως δικομματισμός με τη μορφή που τον γνωρίζαμε θα δημιουργηθεί μόνον εφόσον τα δυο κόμματα συνθλίψουν τα υπόλοιπα.

Ο επίκουρος καθηγητής Πολιτικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, Γιάννης Κωνσταντινίδης, είπε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ μετεκλογικά είναι κυρίαρχος και η ΝΔ έχει ακόμη και μετεκλογικά απώλειες, αφού δεν μπορεί να συσπειρώσει τις λεγόμενες μνημονιακές δυνάμεις. Αυτή η κατάσταση, είπε ο κ. Κωνσταντινίδης, κάνει τα πράγματα ακόμη πιο εύκολα για το ΣΥΡΙΖΑ, παρότι θα περίμενε κάποιος η μη επίτευξη συμφωνίας να είναι προβληματική λόγω της αβεβαιότητας που έχει δημιουργήσει.

Ο κ. Κωνσταντινίδης δεν απέκλεισε να προκηρυχθούν πρόωρες εκλογές εφόσον ο πρωθυπουργός θελήσει να αξιοποιήσει πολιτικά τη σημερινή κυριαρχία του και εκτίμησε επίσης ότι το ασταθές σύστημα επανέρχεται προς το δικομματισμό. «Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι κυρίαρχος. Αλλά δεν είναι τόσο καθαρός ως προς τη βάση του. Γιατί έχει ένα τεράστιο ποσοστό νέων ψηφοφόρων που μόνο αν επαναλάβουν την ψήφο τους ξανά και ξανά θα είναι δεδομένοι», τόνισε.

Επίσης σημείωσε ότι ενδεχόμενη συμφωνία θα δημιουργήσει σοβαρό πρόβλημα στη ΝΔ εάν ο πρόεδρος του κόμματος, Αντώνης Σαμαράς, δεν αποδεχτεί τη συμφωνία που θα φέρει η κυβέρνηση στη Βουλή. Έτσι, είπε, μπορεί να δημιουργηθούν συνθήκες διάσπασης και σε ενδεχόμενες πρόωρες εκλογές μπορεί να εισαχθεί ακόμη ένα κεντροδεξιό κόμμα στη Βουλή.

Ο υποψήφιος διδάκτορας του Πανεπιστημίου Αθηνών, Παναγιώτης Κουστένης, συγκρίνοντας τις εκλογές του 2009 (τελευταίες που ο δικομματισμός ήταν ισχυρός) με τις φετινές σημείωσε ότι ο παλιός δικομματισμός διατηρεί το ένα τρίτο της δύναμής του και μόνο το 35% των ψηφοφόρων επέλεξαν το ίδιο κόμμα στις δυο εκλογικές αναμετρήσεις. «Αυτό επιβεβαιώνει και τον πολιτικό σεισμό του 2012», υπογράμμισε και διευκρίνισε ότι η ΝΔ είχε συσπείρωση μόνο 59%, ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ συγκέντρωσε το 58% των παλιών ψηφοφόρων του ΠΑΣΟΚ.

Ο υποψήφιος διδάκτορας του ΑΠΘ, Σίμος Ανδρονίδης, σημείωσε ότι ενώ το 2012 παρατηρήθηκε κατακερματισμός της αντιμνημονιακής ψήφου, στις φετινές εκλογές τη συγκέντρωσε ο ΣΥΡΙΖΑ και γι' αυτό καταγράφηκαν τόσο υψηλά ποσοστά στο ΣΥΡΙΖΑ και είχαν απώλειες ΠΑΣΟΚ και ΔΗΜΑΡ.

Η αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, Βασιλική Γεωργιάδου και η Λαμπρινή Ρόρη από το Πανεπιστήμιο του Bournemouth ανέλυσαν σε κοινή εισήγησή τους τα κριτήρια της ψήφου στη Χρυσή Αυγή. Χαρακτήρισαν το κόμμα «φαινόμενο ακροδεξιού εξτρεμισμού» και τόνισαν πως οι ψηφοφόροι της δεν την επιλέγουν μόνο ως ψήφο διαμαρτυρίας, αλλά υπάρχει σύγκλιση ιδεολογικών θέσεων και τοποθετήσεων...Αναλύοντας τα στοιχεία από τον ηλεκτρονικό σύμβουλο ψήφου Choose4Greece διαπίστωσαν ταύτιση ψηφοφόρων και θέσεων της Χρυσής Αυγής σε θέματα όπως κατώτατος μισθός, δημοσιονομική λιτότητα, παροχή ιθαγένειας, εγγύτητα σε θέματα όπως η ευρωπαϊκή πορεία της χώρας, τα κέντρα κράτησης μεταναστών και η εξωτερική πολιτική αλλά απόσταση σε θέματα όπως το ευρώ και η χρηματοδότηση ΑΕΙ από ιδιώτες. Σε ότι αφορά το εύλογο ερώτημα γιατί δε μειώθηκαν τα ποσοστά της Χρυσής Αυγής μετά την έρευνα και τη δίωξη περί εγκληματικής οργάνωσης η απάντηση ήταν διότι ένα μεγάλο μέρος των ψηφοφόρων της συμφωνεί με πρακτικές αυταρχισμού και βίας.

Ο ίδιος σύμβουλος ψήφου μέτρησε τις απευθείας μετακινήσεις ψηφοφόρων από τη ΝΔ στο ΣΥΡΙΖΑ στις εκλογές της 25ης Ιανουαρίου στο 12%. Η υποψήφια διδάκτορας του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, Βένη Μουζακιάρη, υποστήριξε ότι οι απευθείας μετακινήσεις οφείλονται στο μνημόνιο και γενικότερα στις μνημονιακές επιλογές της ΝΔ με τις οποίες δε συμφωνούσαν οι ψηφοφόροι της. Μάλιστα, η φυγή από τη ΝΔ προς το ΣΥΡΙΖΑ σύμφωνα με την ίδια αποδίδεται σε οικονομικά ζητήματα (φόροι, ΕΝΦΙΑ, ιδιωτικοποιήσεις κτλ.). Το ίδιο σημείωσε και η μεταδιδακτορική ερευνήτρια του Πανεπιστημίου Kostanz, Ρούλα Νέζη, η οποία συνέδεσε την αύξηση της ανεργίας, τόσο ως συλλογικό ποσοστό, όσο και ως προσωπικό βίωμα, με την επιλογή του ΣΥΡΙΖΑ. Οι άνεργοι κατευθύνθηκαν στο κυβερνών κόμμα.