Η τοπική εκκλησία δεν πρόκειται ποτέ να παραιτηθεί από τα δικαιώματά της πάνω στη Ροτόντα, δήλωσε εξ άμβωνος του ίδιου του μνημειακού χώρου ο μητροπολίτης Θεσσαλονίκης, Άνθιμος, απαντώντας εμμέσως στις αντιδράσεις που προκλήθηκαν από πολίτες και το υπουργείο Πολιτισμού από την πρωτοβουλία του ίδιου να τοποθετήσει σήμερα στην Αγία Τράπεζα του ναού το «παλαιόν εγκαίνιον»(δείτε αναλυτικότερα εδώ).
Σήμερα, στο πλαίσιο της Πανηγυρικής Αρχιερατικής Θείας Λειτουργίας με αφορμή τον εορτασμό του Τροπαιούχου Αγίου Γεωργίου, τοποθετήθηκε το «παλαιόν εγκαίνιον» μόνιμα κάτω από την Αγία Τράπεζα στο μνημειακό χώρο της Ροτόντας.
Το «παλαιόν εγκαίνιον» είναι αιμματοβαμμένο ύφασμα που βρέθηκε το 1953 κατά την ανασκαφή των αρχαιολόγων E. Dyggve και H. Torp στον ιερό ναό του Αγίου Γεωργίου Ροτόντα και συγκεκριμένα στο ιερό βήμα στη βάση της κτιστής παλαιάς Αγίας τραπέζης.
Αρχικά ο Μητροπολίτης έκανε αναφορά στον άπιστο Θωμά και μίλησε για εκείνους τους ανθρώπους που δεν έχουν τη δύναμη να παραδεχτούν το θαύμα του κυρίου.
«Υπάρχουν πολλοί που δεν θέλουν να πιστεύουν, εμείς λυπούμαστε γι΄ αυτούς και αναρωτιόμαστε γιατί να υπάρχουν οι αρνητές του κυρίου;», διερωτήθηκε ο Μητροπολίτης.
Ακόμη, είπε ότι οι άνθρωποι συνήθως δεν μιλούν για πράγματα τα οποία δεν γνωρίζουν όπως για παράδειγμα ένας γιατρός δεν μιλάει για θέματα αστρονομίας. Εκεί όμως που, σύμφωνα με τον Άνθιμο, έχουν - κακώς - όλοι λόγο είναι στα θρησκευτικά θέματα. «Λέγουν ότι θέλουν ενώ μέσα τους βασιλεύει η άγνοια», τόνισε.
Ακόμη, ανέφερε ότι οι άπιστοι διακατέχονται από υπερβολικό εγωισμό, παράλογη αυτοπεποίθηση και φιλαργυρία και εκφέρουν τις απόψεις τους χωρίς να γνωρίζουν αυτό για το οποίο μιλούν.
Ύστερα ο Μητροπολίτης μίλησε για τη Ροτόντα, λέγοντας πως πρόκειται για κτήριο με πολύ μεγάλη ιστορία. Προχώρησε, στην περιγραφή της ιστορίας του μνημείου, για να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι πρόκειται για ένα κτήριο που ως επί το πλείστον έχει χρησιμοποιηθεί για σκοπούς θρησκευτικής λατρείας και μάλιστα χριστιανικής, άρα και για αυτό προορίζεται. «Από τα στοιχεία αυτά συνάγεται η Θρησκευτική χρήση του οικοδομήματος κυρίως από χριστιανούς κατοίκους της Θεσσαλονίκης», κατέληξε.
«Οι κρατικές υπηρεσίες μας δυσκόλεψαν, ενώ είναι φανερό ότι ο χώρος αυτός υπήρξε επί αιώνες εκκλησία», τόνισε ο Μητροπολίτης και συνέχισε: «Το δημόσιο θέλει ένα μνημείο να είναι ξερό και άχρηστο, ενώ δεν έχει ιδιαίτερο λόγο στο να βοηθάει τις εκκλησιαστικές μας δημιουργίες. Εμείς για σήμερα θέλαμε να κάνουμε μια λειτουργία διαφορετική, σε αυτό το εκπληκτικό μνημείο, είχαμε κανονίσει να γίνουν κι άλλα πράγματα και να υπάρξει και ζωντανή μετάδοση από την ΕΡΤ σε όλη την Ελλάδα, αλλά δεν μας το επέτρεψαν. Άλλοι θέλουν ένα τόσο εκπληκτικό μνημείο να έχει χαρακτήρα κοσμικό και να χρησιμοποιείται από άθεους. Δεν μπορούμε να το αποδεχτούμε, αφού αν καταμετρήσουμε τον βίο αυτής της εκκλησίας, θα καταλήξουμε στο ότι είναι εκκλησία. Η αρχαιολογική υπηρεσία προσπαθεί να μην κινδυνεύει το μνημείο, όμως αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί να γίνεται λειτουργία ή να είναι επισκέψιμο. Έχουμε καταλήξει στο να χρησιμοποιείται το μνημείο εξημισίας από το δημόσιο και την εκκλησία, ωστόσο αν ήμασταν οργανωμένοι, το κτήριο αυτό θα είχε αποδοθεί στην εκκλησία, με τον όρο να συντηρείται και με έξοδα της εκκλησίας. Θα δούμε πώς θα λυθεί η διένεξη, ελπίζουμε να λυθεί το ζήτημα και να χαρακτηριστεί ως θρησκευτικό κτήριο. Η εκκλησία δεν πρόκειται ποτέ να παραιτηθεί από τα δικαιώματά της πάνω σε αυτό το έργο».
Οι αντιδράσεις
Η πρωτοβουλία αυτή του μητροπολίτη Θεσσαλονίκης προκάλεσε την αντίδραση των Φίλων της Ροτόντας και την παρέμβαση του υπουργείου Πολιτισμού, δια μέσου της Εφορείας Αρχαιοτήτων Πόλης Θεσσαλονίκης, καθώς η κίνηση αυτή ερμηνεύτηκε ως έμμεση απόπειρα το μνημείο να αποκτήσει μόνιμο εκκλησιαστικό χαρακτήρα, κάτι το οποίο είναι έξω από υπάρχον πλαίσιο λειτουργίας.
Σύμφωνα με τους Φίλους της Ροτόντας, «το γεγονός αυτό αντίκειται τόσο στον Αρχαιολογικό νόμο, καθώς δεν έχει εκδοθεί σχετική άδεια από το Υπουργείο Πολιτισμού, όσο και στις υπουργικές αποφάσεις για τη χρήση της Ροτόντας, οι οποίες επιτρέπουν μεν την διενέργεια δώδεκα ιερών ακολουθιών το χρόνο, αλλά απαγορεύουν οποιαδήποτε μόνιμη κατασκευή ή εγκατάσταση εξοπλισμού και διασφαλίζουν την παράλληλη κοσμική πολιτιστική χρήση του μνημείου.
Η κίνηση αυτή της Ιεράς Μητρόπολης επιδεικνύει περιφρόνηση όχι μόνο προς την νομιμότητα, αλλά και προς το κοινωνικό consensus που έχει δημιουργηθεί γύρω από τις μικτές (θρησκευτικές και πολιτιστικές) χρήσεις του μνημείου.
Το Υπουργείο Πολιτισμού και οι αρμόδιες υπηρεσίες του οφείλουν να προασπίσουν την ταυτότητα του μνημείου ως πολιτιστικού αγαθού και να διασφαλίσουν ότι η κατ' εξαίρεση λατρευτική του χρήση, δεν θα εξοβελίσει την πολιτιστική και μουσειακή ταυτότητά του».
