Η χθεσινή προβολή του ντοκιμαντέρ «ΣΒΒΕ 1915 – 2015: Τα πρώτα εκατό χρόνια», που έγινε στην αίθουσα «Παύλος Ζάννας» στο Ολύμπιον, στο πλαίσιο του φετινού Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, έχει ιδιαίτερη σημασία. Κατ’ αρχήν πρόκειται για ένα άνοιγμα του Συνδέσμου Βιομηχανιών Βορείου Ελλάδος προς έναν κόσμο διαφορετικό από τους ανθρώπους της οικονομίας, των επιχειρήσεων και της πολιτικής.
Στο κοινό που παρακολουθεί συστηματικά τα κινηματογραφικά και ειδικότερα τα φεστιβαλικά δρώμενα, το οποίο αποτελούν κατά πλειοψηφία νέοι άνθρωποι με καλλιτεχνικές ευαισθησίες, οι περισσότεροι εκ των οποίων δεν έχουν μεγάλη σχέση με την επιχειρηματικότητα και τον δύσκολο κόσμο της παραγωγής.
Φυσικά το συγκεκριμένο ντοκιμαντέρ έχει έντονα ιστορικά χαρακτηριστικά και σε καμία περίπτωση δεν καταγράφει τη αντίξοη καθημερινότητα των επιχειρήσεων στα χρόνια της κρίσης. Ούτε τις δυσκολίες που υπάρχουν και αναφύονται καθημερινά, ούτε τις αποφάσεις που λαμβάνονται ακαριαία και τις πρακτικές που εφαρμόζονται συνεχώς στις επιχειρήσεις προκειμένου να πάρει σάρκα και οστά ο κύκλος: προμήθεια πρώτων υλών, παραγωγή, εύρεση πελατών, πώληση και μεταφορά προϊόντων, είσπραξη, αποπληρωμή υποχρεώσεων. Για να μη μιλήσουμε για τις επενδύσεις στην κατασκευή των εγκαταστάσεων, την επιλογή προσωπικού, το καθημερινό πάρε – δώσε με τις τράπεζες (δάνεια, εγγυητικές, εμβάσματα κ.λπ.). Όλα αυτά ίσως αποτελούν πρώτη ύλη για κάποιο άλλο ντοκιμαντέρ, αν και είναι δύσκολο να καταγραφούν σε εικόνες έντονες ψυχικές καταστάσεις, όπως οι αγωνίες, το άγχος, η υπομονή και η επιμονή για το αποτέλεσμα.
Από το ντοκιμαντέρ προκύπτουν ακόμη σημαντικά στοιχεία για την κοινωνική δράση των επιχειρήσεων. Διότι μπορεί η έννοια της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης να έχει γίνει της μόδας τα τελευταία 10-15 χρόνια, αλλά στην πράξη η προσφορά των επιχειρήσεων στην οικονομία και την κοινωνία είναι συνυφασμένη με τη λειτουργία τους. Από την απασχόληση που προσφέρουν στους εργαζομένους και τους φόρους που πληρώνουν, μέχρι τη συμβολή στην αντιμετώπιση εκτάκτων καταστάσεων, όπως ήταν η πείνα και οι κακουχίες στην Κατοχή –παιδικά συσσίτια, σόλες στα παπούτσια κ.λπ. Αλλά και το κατώτατο ημερομίσθιο των εργαζομένων, που για το ελληνικό κράτος κατοχυρώθηκε στη Θεσσαλονίκη, μετά από αίτημα των βιομηχανιών της Βορείου Ελλάδος.
Τα κυριότερο μήνυμα, όμως, που προκύπτει από το ντοκιμαντέρ του ΣΒΒΕ είναι ότι στα 100 χρόνια που προηγήθηκαν από το 1915 μέχρι σήμερα πολλά σοβαρά προβλήματα έρχονται και επανέρχονται. Παραμένουν άλυτα –κατ’ αναλογίαν έχουν οξυνθεί. Λες και δεν ασχολείται κανείς στα σοβαρά μαζί τους.
Σημειώστε –με την υπογράμμιση ότι βρισκόμαστε στο 2016:
Πρώτον, στη δεκαετία του 1920 με εξαιρετική δυσκολία και μετά από πολλές προσπάθειες και υπομνήματα ο τότε πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος δέχθηκε το αίτημα των βιομηχάνων του Βορρά για μείωση των δασμών για τα προϊόντα τους που πωλούνταν στη Νότια Ελλάδα. Και μετά από τη μείωση όμως, οι δασμοί για τα βορειοελλαδίτικα προϊόντα ήταν μεγαλύτεροι από τους δασμούς των εισαγόμενων από άλλες χώρες προϊόντων!
Δεύτερον, την ίδια εποχή –στις αρχές της δεκαετίας του 1920- στον τότε ΣΒΒΕ συζητούσαν την ανάγκη να εκδώσουν εφημερίδα, προκειμένου να ενημερωθεί η κοινωνία για τη θετική προσφορά των επιχειρήσεων.
Τρίτον, στις αρχές της δεκαετίας του 1950, το 99% της αμερικανικής βοήθειας –του περίφημο Σχεδίου Μάρσαλ για την ανασυγκρότηση της χώρας- διατέθηκε στη βιομηχανία της Αττικής και της Βοιωτίας. Το 99%!
Τέταρτον, στις αρχές της δεκαετίας του 1970 –επί χούντας- η Γενική Γραμματεία της τότε κυβέρνησης με έγγραφό της ζήτησε από τον ΣΒΒΕ να μην της αποστέλλει τριμηνιαίες αναφορές για την πορεία της μεταποίησης του Βορρά, αλλά να την ενημερώνει μόνο για τα μεγάλα θέματα. Προφανώς οι άνθρωποι είχαν σοβαρότερες δουλειές από το να ασχολούνται με την παραγωγική διαδικασία!
Πέμπτον, στη δεκαετία του 1980, στα πρώτα χρόνια της ανόδου του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία, με πρωτοβουλία του ΣΒΒΕ οργανώθηκε μεγάλη διαφημιστική καμπάνια για τα οφέλη που έχει η χώρα και η κοινωνία από την ανάπτυξη της παραγωγής, της μεταποίησης και της βιομηχανίας.