Τα τελευταία χρόνια της δεκαετίας του 1980 και τα πρώτα της δεκαετίας του 1990 είναι μια περίοδος εξαιρετικά πυκνή για ολόκληρο τον κόσμο. Η πενταετία 1989 – 1993 μπορεί από πολλές απόψεις να χαρακτηριστούν ως τα «χρόνια της φωτιάς».
Η Ελλάδα σε συνθήκες δημοσιονομικής κρίσης ένιωσε τις αλλαγές των ισορροπιών στην παγκόσμια γεωπολιτική σκακιέρα με το πρόβλημα των Σκοπίων, ενώ ταυτόχρονα συμμετείχε δυναμικά στην εν εξελίξει ενοποίηση της Ευρώπης, που το 1992 σφραγίστηκε με τη Συνθήκη του Μάαστριχτ.
Το ΕΒΕΘ ως ολοζώντανο οικονομικό και κοινωνικό κύτταρο με εμβέλεια πολύ μεγαλύτερη από το νομό Θεσσαλονίκης παρακολούθησε από κοντά τα γεγονότα και τις συνέπειες του παρεμβαίνοντας δημιουργικά όπου και όσο μπορούσε.
Κατ’ αρχήν στις εκλογές του Δεκεμβρίου του 1987 για πρώτη φορά στην ιστορία του ΕΒΕΘ κατέρχονται ως υποψήφιοι όχι μόνο μεμονωμένα πρόσωπα, αλλά τρεις συνδυασμοί. Το 1988 το Επιμελητήριο συμμετέχει ενεργά μαζί με άλλους φορείς της Θεσσαλονίκης στην οργάνωση και λειτουργία του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πληροφοριών, του ενός από τα τρία που η Ευρωπαϊκή Κοινότητα –όπως λεγόταν τότε η Ε.Ε.- έδωσε στην Ελλάδα.
Η συγκυρία δεν είναι τυχαία: η Ευρώπη οδεύει προς το Μάαστριχτ και η ανάγκη για υπεύθυνη πληροφόρηση των επιχειρήσεων είναι κεφαλαιώδους σημασίας για την ανάπτυξή τους.
Την ίδια περίοδο η διοίκηση του ΕΒΕΘ συζητά τη δημιουργία Κέντρου Επιχειρήσεων και καινοτομίας στη Θεσσαλονίκη, ενώ ταυτόχρονα προωθεί πολύ έγκαιρα την μηχανοργάνωση του Επιμελητηρίου. Είναι εκπληκτικό ότι περίπου τρεις δεκαετίες αργότερα στην πόλη ακόμη συζητείται η ανάγκη να υπάρξει κάποιου τύπου Business Innovation Centre (BIC), καθώς η καινοτομία αναδεικνύεται κάθε μέρα και πιο καθοριστικός παράγων για την πρόοδο της οικονομίας.
Οι ελπίδες σήμερα βρίσκονται στην Αλεξάνδρεια Ζώνη Καινοτομίας, που τα τελευταία 12 χρόνια προσπαθεί να αποκτήσει υπόσταση. Παράλληλα με όλα αυτά το ΕΒΕΘ λαμβάνει ενεργά στο διάλογο για το Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο Θεσσαλονίκης. Είναι η εποχή που δημοτική αρχή προτείνει το μπάζωμα της παλιάς παραλίας κατά 150 μέτρα και το ΕΒΕΘ σημειώνει «η εικόνα της πόλεως με την επέκταση κατά κάποιο τρόπο να διατηρηθεί, μια και εδώ βλέπει ο επισκέπτης την κλασική μορφή της πόλης μας».
Τρία μεγάλα θέματα
Εκείνα τα χρόνια στο διεθνές πεδίο κυριαρχεί η πτώση του Τείχους του Βερολίνου και οι αλλαγές που επιφέρει στον πολιτικό χάρτη της Ευρώπης. Το ΕΒΕΘ δέχεται την επίσκεψη του Πορτογάλου προέδρου Μάριο Σοάρες και του Σέρβου προέδρου Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς, ενώ ο πρόεδρος Π. Κωνσταντινίδης συμμετέχει σε συνάντηση Ελλήνων με τον Αμερικανό πρόεδρο Τζορτζ Μπους. Πάντως, η χώρα βιώνει τις συνέπειες των παγκόσμιων αλλαγών που οδηγούν στην αλλαγή του χάρτη της Ευρώπης και την οικονομική παγκοσμιοποίηση σε τρία μεγάλα επίπεδα:
Πρώτον, στο πρόβλημα των Σκοπίων, καθώς η Ελλάδα απέκλεισε τη χρήση του όρου Μακεδονία στην επίσημη ονομασία της νέας κρατικής οντότητας. Το ΕΒΕΘ κινητοποιείται, ενημερώνει όπου μπορεί για την επιχειρούμενη πλαστογράφηση της ιστορίας αναλαμβάνοντας το κόστος διεθνούς διαφημιστικής εκστρατείας υπέρ της ελληνικότητας της Μακεδονίας, ενώ ο πρόεδρος αποστέλλει σχετική επιστολή στον πρόεδρο των ΗΠΑ Τζ. Μπους. Επίσης το ΕΒΕΘ στηρίζει ενεργά το μεγαλειώδες συλλαλητήριο του λαού της Θεσσαλονίκης στις 14 Φεβρουαρίου 1992.
Δεύτερον, στη συνθήκη του Μάαστριχτ, που συμφωνήθηκε στη Σύνοδο Κορυφής του Δεκεμβρίου του 1991. Σε τηλεγράφημά προς τον πρωθυπουργό της χώρας Κ. Μητσοτάκη το ΕΒΕΘ μεταξύ άλλων αναφέρει: «Θα πρέπει όμως όλοι οι οικονομικά δρώντες στην Ελλάδα να αντιληφθούμε ότι η Σύνοδος Κορυφής του Μάαστριχτ με την τεράστια ιστορική της σημασία, δεν είναι το τέρμα των προσπαθειών μας για οικονομική και κοινωνική εναρμόνιση με τις λοιπές χώρες της Κοινότητας αλλά η αρχή και το εφαλτήριο για συντονισμένη εκμετάλλευση των ευκαιριών που παρέχονται στην ελληνική οικονομία».
Τρίτον, στην αποβιομηχάνιση, που χτυπάει την πόρτα της Θεσσαλονίκης και της ευρύτερης περιοχής. Πρώτο χτύπημα το 1991 ήταν το κλείσιμο της Pirelli.
Οικονομία κρίσης
Κι όλα αυτά ενώ η ελληνική οικονομία βρίσκεται αντιμέτωπη με μεγάλες προκλήσεις και σημαντικά προβλήματα, που σε κάποια σημεία μοιάζουν με τα σημερινά. Είναι χαρακτηριστική η δήλωση του τότε προέδρου του ΕΒΕΘ Π. Κωνσταντινίδη, ο οποίος μετά τα μέτρα που πήρε η τρικομματική (ΝΔ, ΠΑΣΟΚ, Συνασπισμός) κυβέρνηση Ζολώτα στα τέλη Νοεμβρίου 1989 σημείωσε κάτι που χωρίς καμία αλλαγή θα μπορούσε να σταθεί και σήμερα στη σφαίρα του δημοσίου διαλόγου: «Τονίζαμε διαρκώς τα τελευταία χρόνια ότι η συνεχής διόγκωση των ελλειμμάτων του δημοσίου τομέα ήταν μια απειλή, η οποία θα τίναζε τα θεμέλια της οικονομίας με ανεξέλεγκτες κοινωνικές επιπτώσεις.
Με τις προγραμματικές δηλώσεις, ο Πρωθυπουργός Ξενοφών Ζολώτας πανηγυρικά μέσα στη Βουλή διακήρυξε την αλήθεια αυτή. Μοναδικός πλέον σκοπός της παρούσας κυβερνήσεως είναι η συγκράτηση των ελλειμμάτων αυτών».