«Δεν χρειαζόταν να φτάσουν τα πράγματα ποτέ σε εκείνο το σημείο», λέει η κυρία Κοσφέλντερ. «Οι πολιτικοί μάς εγκατέλειψαν εκείνο το καλοκαίρι», σχολιάζει η 77χρονη σήμερα συνταξιούχος, μία από τους γερμανούς ενοίκους του επονομαζόμενου «Σπιτιού με τα Ηλιοτρόπια», του μοιραίου συγκροτήματος κατοικιών γύρω από το οποίο κλιμακώθηκε η βία των ακροδεξιών τις ημέρες μεταξύ 22 και 26 Αυγούστου 1992.
Το συγκρότημα στη συνοικία Λιχτενχάγκεν του ανατολικογερμανικού Ρόστοκ έγινε στόχος του σφοδρότερου μέχρι τότε ξεσπάσματος ακροδεξιάς βίας στη Γερμανία μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Εκεί διέμεναν γερμανοί πολίτες δίπλα σε βιετναμέζους εργάτες που είχαν προσληφθεί από την πρώην Ανατολική Γερμανία, αλλά και αιτούντες άσυλο από ένα διπλανό κέντρο υποδοχής προσφύγων.
Αδράνεια των αρχών απέναντι στη βία των ακροδεξιών
Σήμερα το μοιραίο οικοδομικό μπλοκ έχει ανακαινιστεί, το μοτίβο με τα ηλιοτρόπια στη μία πλευρά του κτηρίου διακρίνεται καθαρά από τον αυτοκινητόδρομο που περνά από την περιοχή. Πριν από 25 χρόνια εικόνες από μαυρισμένους τοίχους, βόμβες μολότοφ και σπασμένα παράθυρα έκαναν τον γύρο του κόσμου. Από τις 22 Αυγούστου άτομα νεαρής και μεγαλύτερης ηλικίας ξεκίνησαν επιθέσεις με πέτρες και εμπρηστικά υλικά τόσο εναντίον του κέντρου υποδοχής όσο και κατά του κτηρίου όπου διέμεναν οι βιετναμέζοι εργάτες. Οι επιθέσεις συνεχίστηκαν επί μέρες, με την αστυνομία να μην παρεμποδίζει αποτελεσματικά τους δράστες, ενώ το συγκεντρωμένο πλήθος που παρακολουθούσε τα επεισόδια επικροτούσε κάθε τόσο με χειροκροτήματα. Σαν από θαύμα δεν υπήρξαν θύματα στη διάρκεια των πολυήμερων επεισοδίων.
Τις ημέρες πριν από το ξέσπασμα της βίας ο αριθμός των προσφύγων Ρομά που είχαν κατασκηνώσει μπροστά από το συγκρότημα κατοικιών είχε αυξηθεί σημαντικά. Πολλοί έμεναν έξω, μπροστά από το κέντρο υποδοχής προσφύγων. «Ήταν τόσο ζεστό καλοκαίρι», θυμάται η κ. Κοσφέλντερ και μοιράζεται ορισμένες αναμνήσεις: «Φανταστείτε στρώματα παντού πάνω στο γρασίδι, βρώμικες πάνες, σκουπίδια. Δεν έχω καμία αμφιβολία ότι ο δήμαρχος περνούσε από την περιοχή και τα έβλεπε αυτά κάθε μέρα. Αλλά έκαναν τίποτα οι πολιτικοί; Όχι», λέει απογοητευμένη. Κατά τη γνώμη της, η αδράνεια των αρχών επέτρεψε στους δεξιούς εξτρεμιστές να εκμεταλλευθούν αυτήν την εστία κρίσης. «Αυτοί οι άνθρωποι αναζητούν τη βία. Και τότε βρήκαν την ευκαιρία τους», σχολιάζει.
Επίκαιρο πρόβλημα ο δεξιός εξτρεμισμός
Υπάρχουν κάτοικοι στην περιοχή που εκτιμούν ότι σήμερα, 25 χρόνια μετά, είναι πιθανό να επαναληφθούν αντίστοιχα κρούσματα βίας. Ο Ματίας Ζιμς, από τον αντιρατσιστικό σύλλογο Bunt statt Braun διαφωνεί με αυτήν την άποψη, επισημαίνοντας ότι «σήμερα οι άνθρωποι στη Γερμανία είναι πιο ενεργοί στην κοινωνία». Ο ίδιος παραδέχεται ωστόσο ότι ο δεξιός εξτρεμισμός παραμένει ένα ζήτημα, ιδιαίτερα στην ανατολική Γερμανία. «Εδώ (σ.σ. στην ανατολική Γερμανία) έχουμε ένα πρόβλημα που δεν συγκρίνεται με κανένα μέρος της δυτικής Γερμανίας. Έχουμε ακόμη πολλή δουλειά να κάνουμε και αυτό ξεκινά από τα σχολεία. Εξακολουθούν να υπάρχουν προκαταλήψεις και λανθασμένες απόψεις. Αλλά ένα πογκρόμ σαν αυτό που είδαμε το 1992 δεν πρόκειται να ξανασυμβεί», εκτιμά ο Ματίας Ζιμς.
Γεγονός είναι πάντως ότι οι επιθέσεις ακροδεξιών ατόμων και ομάδων σημειώνουν άνοδο τα τελευταία χρόνια στη Γερμανία. Πέρσι καταγράφηκαν περισσότερες από 22.000 τέτοιες υποθέσεις, 6.000 περισσότερες σε σύγκριση με πέντε χρόνια πριν.
Στο πλαίσιο των εκδηλώσεων μνήμης για τα μελανά γεγονότα του Ρόστοκ, που θα διεξαχθούν κατά τη διάρκεια της τρέχουσας εβδομάδας έως το Σάββατο, εγκαινιάζονται πέντε νέα δημόσια μνημεία συνολικού κόστους 50.000 ευρώ. Η κ. Κόσφέλντερ αλλά και άλλοι κάτοικοι της συνοικίας Λιχτενχάγκεν αναγνωρίζουν μεν πόσο σημαντικό είναι να διατηρηθούν οι μνήμες για τα γεγονότα που σημάδεψαν την περιοχή, ωστόσο θεωρούν ότι τα χρήματα θα ήταν καλύτερο να δαπανηθούν για τη βελτίωση των υποδομών του Ρόστοκ.
Κέιτ Μπρέιντι / Άρης Καλτιριμτζής
Πηγή άρθρου: Deutsche Welle